Korumacılık ve dış ticaret: Makro ekonomik değişkenler perspektifinden, gelişmekte olan ülkeler için panel veri analizi yaklaşımı

Abstract

Tarihte birçok Merkantilist ülke dış ticarette korumacı politikalar uygulayarak dış ticaretten kazanç sağlama amacı hedeflemişler ancak liberalleşme ile birlikte özellikle İkinci Dünya Savaşı ve Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması'ndan sonra, gümrük tarifeleri günümüze kadar düşme eğilimi göstermiştir. Literatürde serbest ticareti savunan görüşlerin yanı sıra korumacı politikaları savunan görüşler de mevcuttur. Tartışmalara katkı niteliği amaçlanarak, kişi başı dış ticaret, genel tarife, kişi başı reel gelir, istihdam ve reel efektif döviz kuru değişkenleri kullanılmış, gelişmekte olan ülkeler arasından 17 ülke seçilerek, 1996-2019 dönemine ilişkin yıllık veriler kullanılarak gümrük tarifelerinin dış ticaret üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Yapılan araştırma sonucunda, kişi başı dış ticaret ile reel efektif döviz kuru arasında, kişi başı dış ticaret ile kişi başı reel gelir arasında, genel tarife ile kişi başı reel gelir arasında, reel efektif döviz kuru ile istihdam arasında, reel efektif döviz kuru ile kişi başı reel gelir arasında ve istihdam ile kişi başı reel gelir arasında kısa dönemli karşılıklı nedensellik ilişkileri olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca yine kısa dönemde, genel tarife ile kişi başı dış ticaret arasında genel tarifeden kişi başı dış ticarete doğru, genel tarife ile reel efektif döviz kuru arasında reel efektif döviz kurundan genel tarifeye doğru, genel tarife ile istihdam arasında tarifeden istihdama doğru, kişi başı dış ticaret ile istihdam arasında kişi başı dış ticaretten istihdama doğru tek yönlü nedensellik ilişkileri olduğu tespit edilmiştir. Son olarak değişkenler arasında uzun dönemli ilişkileri gösteren katsayı tahminlerinin araştırıldığı AMG tahmini sonuçlarına göre, tarifelerin %1 değişmesi durumunda kişi başı dış ticaret ters yönde %0,16 oranında, reel efektif döviz kurunun %1 değişmesi durumunda kişi başı dış ticaret ters yönde %0,66 oranında, istihdamın %1 değişmesi durumunda kişi başı dış ticaret ters yönde %0,70 oranında, kişi başı reel gelirin %1 değişmesi durumunda kişi başı dış ticaret aynı yönde %1,78 oranında, değişeceği bulgularına rastlanılmıştır.

In an historical perspective, many Mercantilist countries aimed to gain profit from foreign trade by implementing protectionist policies in foreign trade, but with liberalisation, especially after the Second World War and the General Agreement on Tariffs and Trade, customs tariffs have tended to decrease until today. In the literature, besides the defending opinion about free trade, there are also defending opinion about protectionism. In order to contribute to the discussions, foreign trade per capita, tariffs, real income per capita, employment and real effective exchange rate variables were used. The effect of customs tariffs on foreign trade was examined using annual data for the period 1996-2019, by choosing 17 countries from among the developing countries. As a result of research, bidirectional causalitiy was found between the variables, foreign trade per capita and real effective exchange rate, foreign trade per capita and real income per capita, tariffs and real income per capita, real effective exchange rate and employment, reel effective exchange rate and reel income per capita, employment and reel income per capita in the short run. Also, there exist unidirectional causalities running from tariffs to foreign trade per capita, real effective exchange rate to tariffs, from tariffs to employment and from foreign trade per capita to employment. Finally, according to the results of the AMG estimation, in which the coefficient estimates showing the long-term relationships between the variables are investigated, 1% changes in tariffs causes to 0.16% change in the opposite direction on foreign trade per capita, 1% changes in real effective exchange rate causes to 0.66% change in the opposite direction on foreign trade per capita, %1 changes in employment causes to 0.70% change in the opposite direction on foreign trade per capita, %1 changes in reel income per capita causes to 1.78% change in the same direction on foreign trade per capita.