Kum kültürü ortamında çinko noksanlığına dayanıklı çeltik çeşitlerinin seçimi

Abstract

Bu çalışmada kum kültürü ortamında uygulanan çinkonun çeltik çeşitlerinin (Oryza sativa L.) sap, kök ve sap + kök kuru ağırlık, Zn içeriği ve kaldırılan Zn ile yaprak klorofil SPAD değerlerine etkisi belirlenerek Zn noksanlığına dayanıklı çeltik çeşitleri seçilmiştir. Bu amaçla çinkosuz ve çinkolu ortamlarda çeşitlere ait özellikler tek yönlü ANOVA analizi değerlendiriliş ve temel bileşen analizi (PCA) ile gruplandırıldıktan sonra Zn noksanlığına dayanıklı en iyi performansı gösteren çeltik çeşidi tespit edilmiştir. Ayrıca Zn uygulamasının çeltiğin makro ve mikro besin element alım performansları ortaya konulmuştur. Deneme sera koşullarında saf kum kültürü ortamı besin solüsyonunda 6 çeltik çeşidine (1. Terme incisi, 2. Rekor, 3. Efe, 4. Kızılırmak, 5. Romeo ve 6. Karadeniz) 2 Zn dozu (0 ve 5 ppm) uygulanarak tesadüf parsellerinde faktöriyel deneme desenine göre üç tekerrürlü yürütülmüştür. Çalışma sonunda Zn noksan şartlarda en yüksek sap kuru ağırlık (SKA), kök kuru ağırlık (KKA), sap+kökKA (S+KKA), sapZn (SZn), kökZn (KZn), sap kaldırılan Zn (SKZn), kök kaldırılan Zn (KKZn) Ç5 çeşidinde, SPAD değeri Ç3 çeşidinde bulunurken; nispi değerlerden sap nispi Zn (SNZn), sap nispi kaldırılan Zn (SNKZn) ve sap+kök nispi kaldırlan Zn (S+KNKZn) Ç5 çeşidinde, sap nispi kuru ağırlık (SNKA), kök nispi kuru ağırlık (KNKA) ve sap+kökNKA (S+KNKA) Ç3 çeşidinde, kök nispi kaldırılan Zn (KNKZn) ve NSPAD değeri Ç6 çeşidinde bulunmuştur. Çinko yeter ortamda ise en yüksek sap, kök, sap+kökKA, SZn, KZn, SKZn, KKZn ve SPAD değeri Ç5 çeşidinde bulunmuştur. Çinko noksan ve yeter şartlarda biyolojik indeks değerleri ve N, P, Zn, Fe, Mn, Cu ve B alımı bakımından Ç5 çeşidinin (Romeo) en iyi performansı gösterdiği bunu Ç3 çeşidinin takip etiği, Ç6 ve Ç1 çeşitlerinin orta hassasiyette olduğu Ç2 ve Ç4 çeşitlerin ise hassas çeşitler olduğu tespit edilmiştir. Benzer çalışmaların toprak ortamında farklı bitkilerle tekrar edilerek Zn toleransı yüksek çeşitlerin belirlenerek insan ve hayvan besin zincirine kazandırılması önerilmiştir.

In this study, the effects of zinc applied in sand culture medium on stem, root and stem + root dry weight, Zn content and removed Zn and leaf chlorophyll SPAD values of paddy varieties (Oryza sativa L.) were determined and paddy varieties resistant to Zn deficiency were selected. For this purpose, the characteristics of the varieties in zinc-free and zinc-free environments were evaluated by one-way ANOVA analysis and grouped by principal component analysis (PCA), and then the paddy variety showing the best performance resistant to Zn deficiency was determined. In addition, the macro and micro nutrient uptake performances of paddy in Zn application were revealed. In the experimental greenhouse conditions, 2 Zn doses (0 and 5 ppm) were applied to 6 paddy varieties (1. Terme pearl, 2. Rekor, 3. Efe, 4. Kızılırmak, 5. Romeo and 6. Black Sea) in the nutrient solution of pure sand culture medium. It was carried out in three replications according to the factorial experimental design. At the end of the study, in Zn deficient conditions, the highest stalk dry weight (SDW), root dry weight (RDW), stalk+rootDW (S+RDW), stalkZn (SZn), rootZn (RZn), stalk removed Zn (SRmZn), root removed Zn (RRmZn) G5 variety, SPAD value is found in G3 variety; stalk relative dry weight (SRDW), root relative removed Zn (RRRmZn) and stalk+root relative removed Zn (S+RRRmZn) cultivar G5, stalk relative dry weight (SRDW), root relative dry weight (RRDW) and stalk+root relative values (S+RRV) G3 variety, the relative root removal Zn (RRRmZn) and RSPAD values were found in G6 variety. In the zinc sufficient environment, the highest stalk, root, stalk+rootDW, SZn, RZn, SRZn, RRZn and SPAD values were found in G5 variety. In terms of biological index values and N, P, Zn, Fe, Mn, Cu and B uptake in zinc deficient and adequate conditions, G5 variety (Romeo) performed the best, followed by G3 variety, and G2 and G4 varieties, in which G6 and G1 varieties were moderately sensitive. were found to be sensitive varieties. It has been suggested that similar studies be repeated with different plants in the soil environment, and that the varieties with high Zn tolerance should be determined and added to the human and animal food chain.