Bafra ilçesi Kızılırmak deltasındaki çiftçilerin sürdürülebilir tarım hakkında bilgi, tutum ve davranışlarının belirlenmesi

Abstract

Yeryüzünde kaynakların kıt, insan ihtiyaçlarının ise sınırsız olması nedeniyle mevcut kaynakların kullanımının sürdürülebilir şekilde yapılması önem taşımaktadır. İnsan yaşamının en temel gereksinimlerinden biri olan gıda üretimini sağlayan tarımsal faaliyetlerin, bugünün ihtiyacını karşılarken gelecek nesillerin de ihtiyaçlarını gözeterek doğal kaynaklara ve çevreye zarar vermeden yapılması gerekmektedir. Bu araştırma, Samsun İli Bafra İlçesi Kızılırmak Deltası'ndaki çiftçilerin, sürdürülebilir tarım konusundaki bilgi, tutum ve davranışlarını belirlemek, tarımsal faaliyetlerin çevreye zarar vermeden sürdürülebilir olarak devam etmesindeki mevcut sorunları ortaya koymak ve çözüm önerileri sunmak amacıyla yapılmıştır. Araştırma delta içerisindeki Kuş Cenneti olarak bilinen canlı çeşitliliğinin yoğun olduğu bölgeye yakın köylerde olasılıklı rastsal örnekleme yöntemine göre seçilen 89 çiftçi ve bu bölgeye nispeten daha uzak köylerde bulunan 77 çiftçiden oluşan toplam 166 çiftçiyle yüz yüze anket yöntemiyle yapılmıştır. Verilerin analizleri SPSS programı kullanılarak yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre her iki bölgede tarımsal faaliyetler genellikle geleneksel yöntemlere göre yapılmakta ve tarımsal faaliyetlerden elde edilen gelirlerin büyük çoğunluğu bitkisel üretimden sağlanmaktadır. Çiftçilerin ortalama 40 yıllık tarımsal deneyimleri olup, yıllık tarımsal gelirleri 195.734 TL'dir. Çiftçilerin üretici örgütlerine katılım oranı yaklaşık %70 civarlarındadır. Yakın köylerde uzak köylere göre, aileden tarımsal üretime katılan kişi sayısı ve üretici örgütlerine katılım sayısı daha yüksek olup; gübre kullanım miktarları daha düşüktür. Çiftçilerin sürdürülebilir tarım konusundaki tutum ve davranışları incelendiğinde; yakın köylerdeki çiftçilerin sürdürülebilirlik ile ilgili sosyal faktörlere yönelik tutum ve davranışlarında olumlu olma durumu bakımından ilk sırada olup çevresel faktörlere olan tutum ve davranışları ikinci sırada yer almıştır. Uzak köylerde ise sürdürülebilirlik açısından çevresel faktörler ilk sırada yer almış ve sosyal faktörler ikinci sırada yer almıştır. Ekonomik faktörler ise her iki bölge içindeki çiftçiler arasında en geri planda kalan tutum ve davranış gösterilen faktör olmuştur. Toprak, yaprak ve sulama suyu analizleri ve drone ile ilaçlama gibi uygulamalarda yakın köylerdeki çiftçiler, uzak köylerdeki çiftçilere göre daha bilgili olup tutum ve davranışları bu uygulamalara karşı daha olumludur. Çiftçilerin tarımda sürdürülebilirliği benimsemeleri için ekonomik refaha ulaşmaları gerekmektedir. Bunun için tarımsal girdi fiyatlarında istikrarın sağlanması ve akabinde, bölgede sürdürülebilir tarım hakkında eğitim, farkındalık yaratma gibi çalışmaların arttırılması gerekmektedir.

Since resources are scarce on earth and human needs are unlimited, it is important to make sustainable use of existing resources. Agricultural activities that provide food production, which is one of the most basic needs of human life, must be carried out without harming natural resources and the environment, while meeting the needs of today, while also considering the needs of future generations. This research was carried out in order to determine the knowledge, attitudes and practices (KAP) of the farmers in the Kızılırmak Delta of Bafra District of Samsun Province, to reveal the existing problems in the sustainability of agricultural activities without harming the environment, and to present solutions. The research was conducted by face-to-face survey method with random sampling method, total of 166 farmers, 89 farmers selected according to the random sampling method in the villages close to the region known as the Bird Paradise in the delta, where the biodiversity is intense, and 77 farmers in the villages farther away from this region. Data analysis was done using SPSS program. According to the results of the research, agricultural activities in both regions are generally carried out according to traditional methods and the majority of income from agricultural activities is provided from plant production. Farmers have an average of 40 years of agricultural experience and their annual agricultural income is 195,734 TL. The participation rate of farmers in producer organizations is around 70%. The number of people participating in agricultural production from the family and the number of participation in producer organizations are higher in the nearby villages than in the far villages; fertilizer usage amounts are lower. When the attitudes and behaviors of farmers on sustainable agriculture are examined; It is in the first place in terms of the positive attitude and behavior of the farmers in the nearby villages towards social factors related to sustainability, and their attitudes and behaviors towards environmental factors are in the second place. In remote villages, environmental factors took the first place in terms of sustainability and social factors took the second place. The economic factors, on the other hand, were the most understated attitudes and behaviors among the farmers in both regions. In practices such as soil, leaf and irrigation water analysis and spraying with drones, farmers in nearby villages are more knowledgeable than farmers in distant villages, and their attitudes and behaviors are more positive towards these practices. In order for farmers to adopt sustainability in agriculture, they need to achieve economic prosperity. For this, it is necessary to ensure stability in agricultural input prices, and subsequently, studies such as education and awareness raising about sustainable agriculture in the region should be increased.