Türkiye'de yerelleşmenin eğitim hizmetlerinin kalitesine etkisi

Abstract

Bu araştırma, eğitim hizmetlerinin kalitesinin arttırılmasında yerelleşme kavramını incelemek, merkezi ve yerel yöneticilerinin görüşleri ile eğitimde yerelleşme olgusu tartışmalarına katkıda bulunmak; Türkiye’de yerelleşmenin, eğitim hizmetlerinin kalitesine olan etkisini ortaya çıkarmak amacıyla yapılmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim (fenomenolojik) çalışması niteliğinde olan çalışma grubunu, 2021 yılında Samsun ilinde bulunan Belediye Başkanları ile Milli Eğitim Müdürleri oluşturmaktadır. Bu araştırmada görüşme tekniği kullanılmış olup veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Eğitim ve yerelleşme olguları arasındaki ilişki fenomenolojik yöntemle derinlemesine incelenmiştir. Bu iki farklı olgu, çalışma grubunun bilgi ve deneyimlerine yönelik görüşlerinden yararlanılarak Samsun ili özelinde çözümlenmeye çalışılmıştır. Sonuçlara göre katılımcıların yerelleşme olgusu ile ilgili bilgi sahibi oldukları görülmüştür. Yerelleşme çalışmalarının ülkemizin kültürel ve siyasal özelliklerinden dolayı yakın gelecekte çok da mümkün olmayan bir yönetim şekli olduğu bulgulara yansımıştır. Ancak birçok yönden yerelleşmenin merkezi yönetimin eksiklerini azaltabileceği aynı zamanda demokratikleşmeye de katkı sağlayacağı öngörülmektedir. Katılımcılarda, bütçe yönetiminin okullara bırakılmasıyla bürokrasi hantallığının azalacağı ve sorunların çok daha hızlı, kolay ve yerinde çözülebileceği görüşü hakimdir. Ders kitaplarının ve müfredatın belirlenmesinde yerelleşmenin irdelendiği bulgularda ise eğitim hizmetinin sağlandığı bölgenin kültürel özelliklerinin bazı derslere yansıtılmasıyla eğitim hizmetlerinin kalitesine katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Öte yandan yerelleşme ile eğitimin siyasallaşması endişesi görüşü de bulgulara yansımıştır. Yerelleşmenin devletin üniter yapısını bozacağı kaygılarını ifade eden katılımcılar, gereken ön koşullar gerçekleşmeden uygulanacak yerelleşme ile eğitimde var olan fırsat ve imkan eşitsizliklerinin daha da derinleşebileceğini ifade etmişlerdir. İnsan kaynakları yönetiminde yerelleşmenin (öğretmen alımı ve atamaları), eğitim çalışanlarının performansını arttıracağı da dile getirilmiştir. Öğretmen maaşlarının yerel yönetimlerce karşılanmasının oluşturacağı sorunlar ve yerel yönetimlerin böyle bir durumda finansal olarak desteklenmesi gerektiği de araştırma sonuçlarına yansımıştır.

This research aims to identify the role of decentralization in increasing the quality of education; contribute to decentralization in education through views of central and local administrators; and to study effects of decentralization on the quality of educational services in Türkiye.Population of this phenomenological research consists of Mayors of Samsun and National Education Managers in 2021. In this research, interview technique is used and the data are collected with semistructured interview form. Examining in depth the education and decentralization concepts through phenomenological method, the research analyzed the relationship between them in Samsun province, referring to opinions of the study group based on their knowledge and experiences. Results of this research indicate participants having knowledge about decentralization. Findings also reflect decentralization not being a really feasible form of administration in the near future due to Turkey’s political and cultural characteristics. However, decentralization may in many ways reduce deficiencies of central government and contribute to democratization as well.The participants mainly advocate that, by leaving budget management to schools, bureaucratic obstacles will decrease and problems can be solved much faster and easier. Decentralization in design and making of textbooks and curriculum is thought to have positive impact on education quality by including cultural aspects of local areas in education systems, thus being unique to each region. Yet, a concern about politicization of education through localization was also reflected in the findings. The participants, expressing concerns that decentralization would disrupt unitary structure of the state claimed that educational inequalities of opportunity could worsen unless necessary preconditions are met for decentralization.Decentralization in human resources management (teacher recruitment and appointment) is also expected to increase the performance of education workers. Results of the research also indicate problems that may occur while paying teachers' salaries by local governments and financial support for local governments in such cases.