Anadolu kültüründe ve sanatında sosyolojik bir imge olarak kadın

Abstract

Bu çalışmada, Anadolu kültüründe ve sanatında sosyolojik bir imge olarak kadın konusu incelenmektedir. Ayrıca Anadolu kültüründe kadın imgesinin sanat sosyolojisi bağlamında incelenmesi ve araştırılması gerekliliği ile kadının toplumdaki statüsünü etkileyen problemlere yönelik yeni yorumlamalar getirilmesi amaçlanmaktadır. Bu amaçla tarih öncesi dönemlerde Anadolu'da kadının toplumsal konumundan esinlenilerek, günümüz kadınının imajı ile sanat eserleri üzerinden karşılaştırmalar yapılmıştır. Birinci bölümde; Anadolu kültüründe ve sanatında kadın imgesinin tasniflerine sosyolojik analizler yapılarak farklı dönemlerde aldığı farklı sıfatlara ışık tutulmuştur. İkinci bölümde, sanat sosyolojisinin sanat olgusuna yaklaşımı araştırılarak, sanat eserlerindeki kadın imgesine sosyokültürel yaklaşımlarla bir bakış açışı sunulmuştur. Üçüncü ve son bölümde ise, kavramsal anlatım çerçevesinde sanatın kadın imgesine olan yeni yaklaşımları ve yeni çağrışımlarla çağdaş sanatçılardan oluşan örneklemlerle kadın teması ele alınmıştır. Sanatçılar tarihin her döneminde sosyal olayları sanat yapıtlarına aktarmakla büyük katkıda bulunmuşlar ve dönemlerinin toplumsal sosyal yapısını, toplumsal olay ve durumlarını, toplumun kültürünü anlatır nitelikte eserler bırakmışlardır. Anadolu kadınının yeri ve önemi, Anadolu kültür ve sanatında yer alan eserlerde "ana tanrıça" sembolleri olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu sembollerin günümüz sanat eserlerinde yeniden kullanılması ve çağdaş yorumlamalarla sunulmasının nedenini araştırmak, tanrıça inancının Anadolu kültür ve sanat alanındaki etkilerini, günümüz sanat eserlerindeki kadın imgesinin sosyolojik anlamlarını tespit etmek çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Bu çalışmada kadın imgesi, sanat sosyolojisi ekseninde değerlendirilmiştir. Kadının Anadolu medeniyetlerindeki sosyal statüsünü çözümledikten sonra ana tanrıça tasvirlerinin/heykellerinin sanatta kullanımı incelenerek ana tanrıça sembollerinin günümüz sanat eserlerinde yeniden yorumlanmasına sebebiyet gösteren nedenler üzerinde sosyokültürel yaklaşımlarda bulunulmuş ve son olarak da seçilen sanat eserleri örneklemleri üzerinden kadın imgesinin günümüzde değişen yeni yorumlamaları üzerinde durulmuştur.

This study examines the issue of women as a sociological image in Anatolian culture and art. In addition, it is aimed to introduce new interpretations of the problems affecting the status of women in society with the need to study and investigate the image of women in Anatolian culture in the context of art. For this purpose, inspired by the social position of women in Anatolia in prehistoric times, comparisons were made with the image of today's women through works of art. In the first part; by making sociological analyzes on the classification of the women image in Anatolian culture and art, the different adjectives women received in different periods have been shed light. In the second part, the approach of art sociology to the phenomenon of art is investigated and a perspective on the image of women in works of art is presented with socio-cultural approaches. In the third and last part, the new approaches of art to the image of women within the framework of conceptual expression and the theme of women with new connotations and samples of contemporary artists are discussed. Artists have made a great contribution by transferring social events to works of art in every period of history and they have left works that describe the social structure, social events and situations, and the culture of the society of their time. The place and importance of Anatolian women appear as symbols of "mother Goddess" in the works of Anatolian culture and art. The aim of the study is to investigate the reason why these symbols are reused in today's works of art and presented with contemporary interpretations, to determine the effects of goddess belief in Anatolian culture and art, and to determine the sociological meanings of the women image in today's works of art. In this study, the image of woman has been evaluated on the axis of art sociology. After analyzing the social status of women in Anatolian civilizations, the use of mother goddess depictions/sculptures in art has been examined. Socio-cultural approaches have been made on the reasons that cause the mother goddess symbols to be reinterpreted in today's works of art and finally, the new interpretations of the women image, which are changing today, are emphasized through the selected samples of works of art.