Samsun Arkeoloji ve Etnografya Müzesinde yer alan Anadolu Selçuklu dönemi sikkeleri

Abstract

Tarihi açıdan büyük öneme sahip olan sikkelerin incelenmesi ve elde edilen bilgilerin tarih ve sanat tarihi açısından belge niteliği taşıdıkları bilinmektedir. Bu nedenle Samsun Arkeoloji ve Etnografya Müzesi'nde bulunan Anadolu Selçuklu dönemine ait sikkelerin incelenmesi ve bu incelemenin tez çalışması haline getirilerek kaynak olarak bilime kazandırılması hedeflenmektedir. Araştırma kapsamındaki sikkelerin müze deposundan tasniflenerek fotoğraflarının çekilmesi, yazılarının okunması, üzerlerinde yer alan figür, tasvir ve süslemelerin incelenip katalog haline getirilmesi ve bu bilgilerin değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Samsun Arkeoloji ve Etnografya Müzesi deposunda yer alan sikkelerin müze kuralları çerçevesinde inceleme yapılmasına müsaade edilmiştir. Anadolu Selçuklu sikkeleri arasından aynı özelliklere sahip sikkeler ayrılıp, zamanla tahribata uğramamış olan örnekler de seçilerek 46 adet sikke örneği tez çalışmasına konu edilmiştir. Tez çalışmamızda öncelikle, sikkenin tanımı ve gelişimi, sikke basım teknikleri ve tekniklerin içeriğine değinilerek, sikkeler hakkında genel bilgilere yer verilmiştir. Daha sonra Anadolu Selçuklu dönemi tarihçesi ve sikke bastıran sultanlar açıklanarak, bastırdıkları sikkeler arasından seçilen ve fotoğraflanıp çizimleri tamamlanan 46 adet sikkenin incelendiği katalog bölümüne geçilmiştir. Bu bölümde sikkelerin malzeme, form ile ölçüleri, üzerlerindeki yazı ve tasvirlerin anlatımına değinilip sikke örnekleri ayrıntılı bir şekilde açıklanmıştır. Yapılan bu çalışmanın başta sanat tarihi ve arkeoloji olmak üzere, Türk İslam sanatları tarihi, tarih, filoloji, etnografya gibi birçok bilim dalına ışık tutacaktır.

It is known that the examination of coins, which have a wide variety of historical importance, and the information obtained are of great importance in terms of history and art history. For this reason, it is aimed to examine a group of coins belonging to the Anatolian Seljuk reign in the Samsun Archeology and Ethnography Museum and to bring this study into science as a source by turning it into a thesis study. It is aimed to classify the coins within the scope of the research from the museum warehouse, and to evaluate the information which will be gathered after taking their photos, reading their writings, examining and cataloguing the figures, depictions and ornaments on them. The coins in the inventory warehouse of the Samsun Archeology and Ethnography Museum are only allowed to be examined by the museum officer. Furthermore, the coins with the same examples among Anatolian Seljuk coins are separated, leaving 46 coin samples that were not destroyed over time are subjected to thesis study. In the thesis, firstly, the general information such as the definition and development of the coin, the coin minting techniques and the content of the minting techniques are mentioned. Then, after giving information about the history of the Anatolian Seljuk period and the Sultans who minted coins, the 46 coins, which were photographed and their drawings were completed, are analyzed to be evaluated in the next section. In this section, the materials, forms and measurements of the coins are explained in detail in the catalogue section by referring to the reading of the inscriptions on some of them and the description of the figures. It is aimed that this study will be a source for researchers by shedding light on Turkish-Islamic arts and history.