Hünnap meyvesi üretim ve pazarlama yapısı:Amasya İli örneği

Abstract

Hünnap meyvesi (Ziziphus jujuba Mill.), Hinnap, İnnap, Çiğde, ve Kuran İğdesi gibi birçok yerel isimleri bulunan şifalı bir bitkidir. Çöl bitkisi, tıbbi aromatik bitki, lifli bitki olarak da tanımlanan ve birçok faydası bulunan hünnap meyvesi son yıllarda üretilen alternatif bitkilerden birisi olmuştur. Türkiye’de son 5 yılda hünnap meyvesi yetiştiriciliğinde ilk sırada Amasya ili yer almaktadır. Amasya ilinde, Çiftçi Kayıt Sistemi (ÇKS) kayıtlarında bulunan kapama hünnap bahçesi kaydıyla üretim yapan 64 üreticinin tam sayım yöntemi kullanılarak üretim ve pazarlama yapısı incelenmiştir. Anket çalışması, 2021 yılı Ekim ve Kasım aylarında gerçekleştirilmiştir. Çalışmada, hünnap yetiştiriciliğinin Türkiye’deki ve dünyadaki üretim ve pazar durumu ortaya konulmuştur. Araştırma konusunu kapsayan Amasya ilinde hünnap meyvesi yetiştiriciliğinde sorunlar belirtilerek çözüm önerileri geliştirilmiştir. Çalışmada, hünnap üretiminde en önemli maliyet unsurları arasında meyvenin toplanması sırasında işçilik maliyetleri, üretim aşamasında telli terbiye direk sistemi ve toprağın hazırlanması işlemleri oluşturmaktadır. Görüşülen çiftçiler ürün yetiştiriciliği sırasında sağlanan desteklerin arttırılması gerektiğini belirtmiştir. İncelenen işletmelerde dekara toplam tesis masrafı 14.713,81 TL ve tesis dönemi masrafı dekara 4.077,51 TL’dir. Araştırma sonuçlarına göre, işletme döneminde işletmelerde dekara yetiştirme masrafı 1.603,69 TL, hasat masrafları 787,50 TL olduğu saptanmıştır. Hünnap üretiminde elde edilen brüt, net ve oransal kar sırasıyla 3.739,25 TL/da, 2.172,49 TL/da ve 1.54 olarak belirlenmiştir. Üreticilerin birlik, kooperatif vb. herhangi bir üretim veya pazarlama örgütlenme yapısı olmadan maliyetlerin düşürmesi ve pazarlama yapısının güçlendirilmesi mümkün olmamaktadır. Çiftçilerin kooperatifler veya birlik çatısı altında örgütlenmeleri teşvik edilmelidir. Amasya’da hünnap meyvesi üreticilerinin ürünü tüccarlara düşük fiyatlarla sattıkları, ürünün yetiştiriciliğinin maliyetinin gitgide yükseldiği, fakat pazarlama imkanlarının yetersizliği ile uzun yıllardır hünnap yetiştiriciliği yapan bazı çiftçilerin hünnap ağaçlarını sökerek başka ürünlere yöneldiği tespit edilmiştir. Hünnap meyvesinin yurtiçinde tanınırlığının arttırılması yönünde reklam ve tanıtım faaliyetlerinin arttırılması, yaş ve mamul ürün olarak depolama ve lojistik imkânlarının iyileştirilmesi ve pazarlama ağının geliştirilmesi önerilmektedir.

Jujube fruit (Ziziphus jujuba Mill.) is a medicinal plant with many local names such as Hinnap, Innap, Cigde and Quran Silverberry. Having many benefits and known as a xerophyte, jujube fruit is defined as medicinal aromatic plant, fibrous plant. It has been one of the alternative plants produced in recent years in Amasya province. Amasya has ranked first in jujube cultivation in Türkiye in the last 5 years. The production and marketing structure of 64 producers settled in the province producing through the way of closed jujube orchard was examined by using the full count method in the Farmer Registration System records. The survey was carried out in October and November 2021. In this study, the production and market situation of jujube cultivation in Türkiye and in the world has been revealed. The Problems in jujube fruit cultivation in Amasya province, which covers the research subject, were stated and solution suggestions were proposed. According to the study, among the most important cost factors in jujube production are labor costs during fruit picking, trellis system and soil preparation processes during production. The interviewed farmers stated that the support provided by the government during crop cultivation should be increased. The total facility cost per decare is 14,713.95 TL and the cost of the establishment period is 4,077.51 TL per decare in the examined facilities. According to the results of the research, it was determined that the cost of growing per decare in the enterprises was 1,603.69 TL, and the harvesting costs were 787.50 TL. The gross, net and proportional profits in jujube production were determined as 3,739.25 TL, 2,172.49 TL and 1.54 respectively. It is not possible for manufacturers to reduce costs and strengthen their marketing structure without any producers' union or cooperative etc. The organization of farmers under the umbrella of cooperatives or unions should be encouraged. It has been determined that the producers of jujube fruit in Amasya, selling their products to traders at low prices. Moreover, the cost of growing of the product is increasing gradually, due to the inadequacy of marketing opportunities and some farmers who have been growing jujube for many years have started to change their plants to other products by uprooting their jujube trees. It is recommended to increase the advertisement and promotion activities in order to increase the local awareness domestic of jujube production, to improve the storage and logistics conditions as fresh and finished products, and to develop the marketing network