Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocukların duygu tanıma becerileri ve serum oksitosin düzeyleri arasındaki ilişkinin araştırılması
Künye
Kesim, N. (2021). Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocukların duygu tanıma becerileri ve serum oksitosin düzeyleri arasındaki ilişkinin araştırılması.(Uzmanlık tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.Özet
Amaç: Bu çalışmanın amacı Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) tanılı çocukların duygu tanıma becerileri ile serum oksitosin düzeylerini incelemektir. Yöntem: Çalışmamıza en az son üç aydır psikotrop ilaç kullanımı olmayan, zeka puanı en az 80 olan, 6-12 yaş arasındaki 54 DEHB tanılı ve 35 sağlıklı çocuk dahil edilmiştir. Katılımcıların anne ve öğretmenlerinden Turgay Yıkıcı Davranış Bozuklukları Tarama ve Değerlendirme Ölçeği, Öğrenme Bozukluğu Tarama Listesi ve Sosyal Cevaplılık Ölçeği (SCÖ) doldurması istenmiştir. Annelere ek olarak kendi ruhsal durumları için kısa semptom envanteri verilmiştir. Çocukların duygu tanıma becerilerinin değerlendirilmesi için Sözel Olmayan İfadelerin Tanısal Analizi-2 (DANVA2) testinin çocuk yüz, erişkin yüz ve erişkin postür alt testleri uygulanmıştır. DEHB ve kontrol grubundaki katılımcıların serum oksitosin düzeyleri ölçülmüştür. Bulgular: DEHB ve kontrol grubu arasında yaş, cinsiyet ve vücut kitle indeksleri farklılık göstermemiştir. DEHB grubundaki çocukların duygu tanıma becerileri zeka düzeyleri kontrol edildiğinde kontrol grubundan yalnız DANVA2 toplam puanında anlamlı düzeyde düşüklük göstermiştir (p=0,03). DEHB grubu klinik görünümlerine göre ayrıldığında dikkatsizlik önde görünümde olan çocuklar çocuk yüzlerinden, bileşik görünümde olan çocuklar ise erişkin yüzlerinden duygu tanımakta kontrol grubuna göre anlamlı derecede fazla hata yapmıştır. DEHB grubu komorbiditelerine göre gruplanarak karşılaştırıldığında karşıt olma karşı gelme bozukluğu (KOKGB) komorbidite grubu alt testlerde farklılık göstermemiştir. Özgül öğrenme güçlüğü (ÖÖG) komorbidite grubu ise düşük yoğunluklu çocuk yüzlerinden ve özellikle postürden duygu tanımakta kontrol grubuna göre anlamlı derecede fazla hata yapmıştır. DEHB grubunda postürden duygu tanıma ve hiperaktivite/dürtüsellik puanları arasında pozitif korelasyon saptanmıştır (r:0,36, p<0,01). DEHB grubu ile kontrol grubu arasında serum oksitosin düzeyleri anlamlı farklılık göstermemiştir. DEHB klinik görümleri karşılaştırıldığında da gruplar arasında anlamlı fark saptanmamıştır. Komorbidite grupları karşılaştırıldığında ise KOKGB grubunun serum oksitosin düzeyleri yalnız DEHB grubundan anlamlı düzeyde düşük bulunmuştur (pa=0,04). DEHB grubunda serum oksitosin düzeyleri ile duygu tanıma puanları arasında korelasyon saptanmazken, kontrol grubunda korkulu ifadesine verilen doğru yanıt (r=-0,43, p<0,01) ve erişkin yüz alt test puanı (r=-0,40, p<0,05) ile ters korelasyon saptanmıştır. Sonuç: DEHB grubundaki çocukların duygu tanıma becerileri klinik görünümlerine, komorbiditelerine göre farklılık göstermektedir. ÖÖG komorbiditesine sahip DEHB tanılı çocuklar özellikle postürden duygu tanımakta zorlanmıştır. KOKGB komorbiditesine sahip çocukların serum oksitosin düzeyleri komorbidite taşımayan DEHB grubundan düşüktür ancak semptom şiddeti ile korelasyon göstermemesi KOKGB komorbiditesinde yapısal bir özelliğe işaret edebileceğini düşündürmüştür. Objective: The aim of this study is to examine emotion recognition skills and serum oxytocin levels in children diagnosed with Attention Deficit and Hyperactivity Disorder (ADHD). Method: 54 children between the ages of 6-12 with ADHD who had not used any psychotropic medication for at least the last three months, had an intelligence quotient score of at least 80, and 35 healthy children were included in our study. The mothers and teachers of the participants filled out the Turgay DSM-IV Disruptive Behavioral Disorders Rating Scale (T-DSM-IV-S), Learning Disorder Symptom Scale, and Social Responsiveness Scale. In addition to the mothers, Brief Symptom Inventory was given for their own mental state. Child face, adult face and adult posture subtests of the Diagnostic Analysis of Nonverbal Accuracy-2 (DANVA2) test were applied to evaluate children's emotion recognition skills. Serum oxytocin levels of the participants in the ADHD and control groups were measured. Results: Age, gender and body mass indices did not differ between ADHD and the control group. The only total DANVA2 scores of the children in ADHD group were found to be significantly lower than the children in control group after controlled their intelligence levels (p=0,03). When the ADHD group was divided according to their clinical appearances, children with predominantly inattentive made significantly more mistakes in recognizing emotions from children's faces, and children with combined subytpe from their adult faces compared to the control group. When the ADHD group was grouped according to their comorbidities, the oppositional defiant disorder (ODD) comorbidity group did not differ in the subtests. The specific learning disability (SLD) comorbidity group made significantly more mistakes in recognizing emotions from the low-intensity child faces and especially from posture compared to the control group. A positive correlation was found between posture subtest and hyperactivity/impulsivity scores in the ADHD group (r=0,36, p<0,01). Serum oxytocin levels did not differ between the ADHD group and the control group. When the clinical appearances of ADHD were compared, no significant difference was found between the groups. When the comorbidity groups were compared, serum oxytocin levels in the ODD comorbidity group were found to be significantly lower than the ADHD group alone (pa=0,04). While there was no correlation between serum oxytocin levels and emotion recognition scores in the ADHD group, an inverse correlation was found with fearful emotion correct answer score (r=-0,43, p<0,01) and adult face subtest score (r=-0,40, p<0,05) in the control group. Conclusion: The emotion recognition skills of children in the ADHD group differ according to their clinical presentation and comorbidities. Child with SLD comorbidity experienced difficulties in recognizing emotions, especially from posture. Serum oxytocin levels of children with ODD comorbidity were lower than the ADHD group without comorbidity, but the lack of correlation with symptom severity suggested that ODD comorbidity might indicate a structural feature.