Samsun ili fındık bahçelerinde bulunan apterygota faunasının belirlenmesi

Abstract

Apterygotlar tüm toprak habitatlarını kolonize eden en yoğun olarak bulunan karasal eklembacaklılar arasında yer alır. Bunların çoğu, toprak veya bitki döküntüleri arasında yaşayarak toprak zenginliğinin önemli kriterleri olan ayrışma sürecinde çok önemli rol oynarlar. Dünya fındık üretiminin %75'ini üreten ülkemizde fındık Karadeniz bölgesinde, yaklaşık 700.000 hektarlık bir alanda yetiştirilmektedir. Bu çalışmanın amacı, Karadeniz bölgesinde Samsun ilindeki fındık bahçelerinde bulunan Apterygota türlerini belirlemektir. Bu amaçla 2014-2015 yılları arasında Samsun'un Çarşamba, Terme, Salipazarı, Ayvacık ve Atakum ilçelerine bağlı 42 köyde sürveyler yapılmıştır. Seçilen her bir bahçenin beş tarafından rastgele olarak yüzeyden 10-15 cm derinliğe kadar olan kısımdan toprak örnekleri alınmıştır. Alınan bu örneklerden 1 kg tartılarak Berlese hunilerine konulmuş ve içlerinde bulunan apterygotlar ekstrakte edilmiştir. Tüm örnekler %70’lik etil alkol içinde korunmuş, lakto-fenol içinde temizlenmiş ve Hoyer ortamı kullanılarak preparatları yapılmış ve teşhise hazır hale getirilmiştir. Çalışma sonucunda Collembola takımından Ceratophysella, Cryptopygus, Desoria, Folsomia, Folsomides, Isotomurus, Lepidocyrtus, Parisotoma, Protaphorura, Pseudosinella, Sminthurides, Sminthurinus, Sminthurus, Sphaeridia, Tomocerus ve Xenyllodes olmak üzere 16 cinse ait toplam on dokuz tür bulunmuştur. Bunlardan Ceratophysella impedita Skarzynski, Xenyllodes armatus Axelson, Protaphorura serbica (Loksa & Bogojevic), Cryptopygus ponticus (Stach), Isotomurus cf. palustris (Müller), Pseudosinella cf. sexoculata Schött, Lepidocyrtus cf. cyaneus Tullberg, Sminthurus multipunctatus Schäffer, Sminthurides malmgreni (Tullberg) ve Sminthurinus elegans (Fitch) olmak üzere 10 tür Türkiye için yeni kayıt olarak tespit edilmiştir. Protura takımından ise Türkiye için yeni kayıt olan Acerentomon dominiaki Szeptycki türü bulunmuştur.

Apterygota are amongst the most abundant terrestrial arthropods, colonising all soil habitats. Most of them are soil or litter dwellers and they play several important roles, including organic decomposition process, which enhances soil richness. There are approximately 700,000 ha of hazelnut plantations in the Black Sea region of Turkey and they contribute around 75% of global production. The aim of this study was to determine the apterygote species in hazelnut orchards in Samsun Province. Surveys were done in 42 villages of Carsamba, Terme, Salipazari, Ayvacik and Atakum districts of Samsun between 2014 and 2015. Soil samples to 10-15 cm depth were taken randomly from five locations in each orchard and bulked. Berlese funnels were then used to extract the apterygotes from 1 kg subsamples. All specimens were preserved in 70% ethyl-alcohol, cleared in lacto-phenol and then mounted in Hoyer’s medium for identification. A total of nineteen species from 16 genera of Collembola, namely Ceratophysella, Cryptopygus, Desoria, Folsomia, Folsomides, Isotomurus, Lepidocyrtus, Parisotoma, Protaphorura, Pseudosinella, Sminthurides, Sminthurinus, Sminthurus, Sphaeridia, Tomocerus, Xenyllodes, were identified. Of them,10 species, Ceratophysella impedita Skarzynski, Xenyllodes armatus Axelson, Protaphorura serbica (Loksa & Bogojevic), Cryptopygus ponticus (Stach), Isotomurus cf. palustris (Müller), Pseudosinella cf. sexoculata Schött, Lepidocyrtus cf. cyaneus Tullberg, Sminthurus multipunctatus Schäffer, Sminthurides malmgreni (Tullberg) and Sminthurinus elegans (Fitch), are new records for Turkey. In addition, the one species of Protura collected, Acerentomon dominiaki Szeptycki, is new record for Turkey.