2018 yılında orta karadeniz bölgesindeki hastaların toraks, abdomen ve pelvis bilgisayarlı tomografi sonucu almış oldukları etkin dozlar

Abstract

Bu çalışmada 2018 yılı içerisinde Orta Karadeniz bölgesindeki 9 farklı hastaneki toplam 11 bilgisayarlı tomografi cihazında toraks, abdomen ve pelvis protokolleri doğrultusunda çekim yapılan hastaların almış oldukları etkin doz değerleri tespit edilmiştir. Bu çalışmanın amacı Bilgisayarlı Tomografi ile alınan radyasyon dozunu azaltarak uzun vadede hastada kanser oluşumu riskini azaltmaktır. BT çekimi sonrası hastaların almış olduğu radyasyon dozları BT cihazının çekim parametrelerine göre değişkenlik göstermektedir. Çalışmaya göre, özellikle BT cihazlarında tüp akımı modülasyon sistemi özelliği olması ile birlikte hasta dozları belirgin şekilde düşüş göstermekte ve Avrupa standartlarını sağlamaktadır. Tüp akımı modülasyon sistemi özelliği olmayan BT cihazlarında ise hasta dozları Avrupa standartlarının üzerinde çıkmaktadır. Ayrıca tüp akımı modülasyon sistemi özelliği olmayan BT cihazlarında kullanılan mAs değeri arttığında hastanın etkin dozu da artmaktadır. Tüp akımı modülasyon sistemi özelliği olduğu halde kesit kalınlığının düşük seçilmesi hasta dozunu artırmaktadır. Hasta dozunu düşürerek Avrupa standartlarının altında tutmanın en etkili yolu BT cihazındaki tüp akımı modülasyon sistemi özelliğinin olmasıdır. Tüp akımı modülasyon sistemi özelliği olmayan BT cihazlarında ise kV, mAs ve kesit kalınlığı parametrelerinin uygun değerlerde seçilmemesi ile birlikte hastaların almış oldukları radyasyon dozları gereksiz bir şekilde artmaktadır. İnternational Atomic Energy Agency Safety Report Series No:4’e göre kişilerin almış olduğu etkin doz değeri arttıkça uzun vadede ölümle sonuçlanma olasılığı, ölümcül olmayan kanser katkısı ve kalıtımsal etkilerin katkısı yüzdesel olarak artmaktadır. Bu çalışma ile birlikte BT cihazlarının seçilmesinde dikkat edilmesi gereken en önemli özelliğin tüp akımı modülasyon sistemi olduğu, BT çekim parametrelerinin dikkatli bir şekilde belirlenmesi gerektiği, hekim ve sağlık teknikerlerinin BT cihazı hakkındaki eğitimleri almış olmaları gerektiği gözlenmiştir. Aksi halde BT ile alınan radyasyon dozunun artması ile birlikte uzun vadede hastada kanser oluşum riski artmaktadır.

In this study, effective dose values of patients were determined during with thorax, abdomen and pelvis protocols in a total of 11 computed tomography devices in 9 different hospitals in 2018 in the Central Black Sea region. The aim of this study is to reduce the risk of cancer formation in the patient in the long term by reducing the radiation dose taken by computed tomography. After CT scan, radiation doses that patients have received varies according to the acquisition parameters of CT devices. According to the study, Patient doses are falling markedly especially in CT devices with tube current modulation system feature and it provides European standards. Patient doses exceed European standards in CT devices without tube current modulation system feature. Also, When the mAs value used in CT devices without tube flow modulation system feature increases, the effective dose of the patient increases. Although it has a tube flow modulation system feature, a low slice thickness increases the patient dose. The most effective way to keep the patient dose below European standards by lowering it is the tube current modulation system feature in the CT device. When CT devices without tube current modulation system featurethe kV, mAs and section thickness parameters are not chosen at appropriate values, the radiation doses taken by the patients unnecessarily increase. According to International Atomic Energy Agency Safety Report Series No: 4, If the effective dose value taken by individuals increases, the probability of long-term death, nonfatal cancer contribution and the contribution of hereditary effects increase in percentage. With this study, It has been observed that the most important feature to be considered in the selection of CT devices is the tube flow modulation system, CT acquisition parameters should be carefully determined, physicians and health technicians should have received training on the CT device. Otherwise, When the radiation dose taken in CT increases, the risk of cancer formation in the patient increases in the long term.