Orta karadeniz bölgesinde yer bademi yetiştiriciliğinde farklı ekim zamanlarının verim ve verim unsurlarına etkisi

Abstract

Bu araştırma, yer bademi (Cyperus esculentus L.) de farklı ekim tarihlerine bağlı olarak büyüme ve tarımsal parametreleri ve teknolojik özelliklerinde değişimlerini incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma, 2020 yılında iki yer bademi çeşidi (Sarışeker ve Balyumru) ve üç ekim zamanı (15 Mayıs, 01 Haziran ve 15 Haziran) olmak üzere üç tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Araştırmada incelenen bütün karakterler dikkate alınarak bir değerlendirme yapıldığında; Büyüme parametreleri açısından; ilk ekim tarihi yaprak ağırlık oranı hariç tüm karakterler açısından daha avantajlı olmuştur. Tarımsal karakterler bakımından; Birinci ve ikinci ekim tarihleri tüm karakterler açısından daha avantajlı olmuştur. Teknolojik özellikler bakımından; Nişasta, ham lif ve nem içerikleri açısından ilk ekimin ikinci ve üçüncü ekim tarihlerine göre daha avantajlı görülmüştür, üçüncü ekim tarihinde ham protein ve ham kül içerikleri daha avantajlı olmuştur. çeşitlerin değerlendirilmesinde; iki çeşit kuru yumru ağırlığı hariç tüm büyüme parametrelerinde benzerlik göstermektedir. Verim değerlendirmesinde; Bütün ekim tarihlerinde genel olarak Sarışeker daha avantajlıydı çıkmıştır. Balyumru çeşidi ise ikinci ekim tarihinde daha avantajlı olmuştur. Teknolojik özellikler açısından, nem ve ham kül içerikleri açısından Sarışeker daha avantajlı, Balyumru ise ham lif ve ham protein açısından daha avantajlı olmuştur. Bu değerlendirlmelerin ışığında; Karadeniz Bölgesi'nde ekimi yapılan yer bademi'nin kalite ve miktar olarak istenilen üretimi alabilmek için 15-30 Mayıs arası tercih edilmesini edilmektedir.

This research was carried out to evaluate the changes in growth parameters, agricultural and technological characteristics of Tiger nut (Cyperus esculentus L.), depending on different sowing dates. The research was conducted in three replications, two Tiger nut varieties (Sarışeker and Balyumru) and three sowing times (15 May, 01 June, and 15 June) in the 2020 year. When an evaluation is made by considering all the characters examined in the research; In terms of growth parameters; the first sowing date was more advantageous in terms of all characters except leaf weight ratio. In terms of production parameters; The first and second sowing dates were more advantageous in terms of all characters. In terms of technological features; First sowing in terms of starch, crude fiber, and moisture contents were more advantageous than second and third sowing dates, crude protein and crude ash contents were more advantageous in the Third sowing date. In the evaluation of genotypes; the two varieties show a similarity in all the growth parameters except dry tubers' weight. In the yield evaluation, Sarışeker was generally more advantageous in all the sowing dates, and Balyumru variety was more advantageous in the second sowing date. In terms of technological features, Sarışeker was higher in terms of moisture and crude ash contents on the other hand Balyumru was higher in crude fiber and crude protein. In the light of these evaluations; Sowing Tiger nut in the Black Sea Region is preferable between 15-30 May to get the required production in terms of quality and quantity.