Bazı toprak özellikleri ile ilişkili olarak arazi kullanımı ve arazi örtüsünün toprak organik karbon stoğuna etkisi

Abstract

Toprak organik karbon (TOK) stoğunun mekânsal dağılımını etkileyen temel faktörlerin belirlenmesi, TOK stok tahminlerinin doğruluğunu artırmak için kritik öneme sahiptir. Bu çalıĢmanın temel amacı, Samsun ilinin Vezirköprü ilçesinin 111 km2‟lik kısmını kaplayan alanda arazi kullanımı-arazi örtüsünün TOK stoğu üzerindeki etkilerini belirlemektir. ÇalıĢma alanının arazi kullanımını ve arazi örtüsünü belirlemek için Triplesat uydu görüntüsü kullanılmıĢtır. Orman, mera, yerleĢim ve tarım arazileri olmak üzere dört ana arazi kullanımı ve arazi örtüsü belirlenmiĢtir. Sonuçlar göstermiĢtir ki çalıĢma alanında bazı toprak özelliklerinin ve arazi kullanımının-arazi örtüsünün istatistiksel olarak önemli düzeyde TOK yoğunluğunun mekânsal değiĢimini etkilediği belirlenmiĢtir. ÇalıĢma alanında TOK stok miktarı yüzey topraklarında (0-20 cm) 4.79 ile 94.10 ton ha-1 arasında, yüzey altı topraklarında (20-40 cm) ise 5.16 ile 8.86 ton ha-1 arasında değiĢmektedir. Farklı arazi kullanımları arasında en yüksek TOK stoğu miktarının yüzey toprağında 53.356 ton ha-1 ile ormanlık alanlarda iken, en düĢük TOK stoğu miktarının ise 34.048 ton ha-1 ile tarla bitkileri ekili alanlarda olduğu belirlenmiĢtir.

Identifying the primary factors influencing spatial distribution of soil organic carbon (SOC) stock is critical for improving the accuracy of soil organic carbon stock estimation. The primary objective of the current study is to determine the effects of land use-land cover on SOC in Vezirköprü district of Samsun province that covers about 111 km2. To determine land use and land cover of the study area, Triplesat satellite image was used. Four main land use and land cover that are forest, pasture, settlement and cultivated land were determined. According to results, it was found statistically significant between some soil properties and land use-land cover influenced spatial variation of SOC density in the study area. It was determined between 4.79 and 94.10 ton ha-1 in surface soil (0-20 cm) while it was found 5.16 and 8.86 ton ha-1 in subsurface soils (20-40 cm). In addition, the highest SOC stock was found in forested lands with 53.356 ton ha-1 while the lowest SOC stock was 28.91 ton ha-1 in field crops cultivated lands.