Multipl skleroz hasta yakınlarının empatik davranışlarının hastaların mutluluk düzeyi ile olan ilişkisi

Abstract

Amaç: Multipl skleroz hasta yakınlarının empatik davranışlarının hastaların mutluluk düzeyi ile olan ilişkisini tespit etmektir. Material ve Metod: Bu çalışma 2020 yılının Kasım ayı ile 2021 yılının Nisan ayı arasında Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı'nda MS tanısı alan hasta ve hasta yakınıyla beraber 400 katılımcı ile yapılmıştır. Verileri toplamak için Demografik Bilgiler Formu, Toronto Empati Ölçeği ve Oxford Mutluluk Ölçeği – Kısa Formu kullanılmıştır. Veriler IBM SPSS 20.0 programında analiz edildi. İki bağımsız grup ortalamaları normal dağılış gösteren gruplar t-testi, normal dağılış göstermeyen gruplar Mann-Whitney U testi ile, ikiden çok bağımsız grup ortalamaları normal dağılışlı-varyanslar homojen olan gruplar Anova, normal dağılış göstermeyen gruplar ise Kruskal-Wallis testi ile test edildi. Çoklu karşılaştırmalar için Tukey ve Dunn testi kullanıldı. Nitel değişkenler arasındaki ilişki Pearson Ki-kare testi ile test edildi. İki ölçek arasındaki ilişkiye veriler normal dağılış göstermediği için Spearman sıra korelasyon katsayısı ile bakıldı. p<0,05 istatistiksel olarak anlamlı kabul edildi. Bulgular: Hasta ve hasta yakınları gruplarına göre cinsiyet (p= 0,000<0,05), yaş (p= 0,006<0,05), kronik hastalığı olanla beraber yaşayanlar (p= 0,002<0,05) arasında farlılık bulunmuştur. Hastalarda cinsiyete (p= 0,000); hastalığı haricen ekstra rahatsızlığı olanlar ve (p= 0,000) o rahatsızlığının süresine (p= 0,000) göre empati düzeylerinde farklılık bulunmuştur. Hasta yakınlarında ise eğitim (p= 0,033), gelir (p= 0,020) düzeyleri ve yaşadığı evin aidiyet durumuna (p= 0,000) göre farklılık bulunmuştur. Mutluluk seviyesine bakıldığında hastalar arasında yaşadığı ev kendininin olup-olmamasına dair değişkenlerine (p= 0,010) göre, hasta yakınlarında kronik hastalığı olanlarla yaşayıp-yaşımamasına dair değişkenlerine göre kişiler arasında (p= 0,020) farklılık bulunmuştur. Sonuç: MS hastalarının içinde kadın, MS haricinde ekstra rahatsızlığı olan ve bu rahatsızlığın süresi 0-2 yıl arasında devam edenler daha empatiktir. Hasta yakınlarında ise önlisans mezunu, 3001-5000 Türk lirası geliri olup oturduğu eve sahip olan bireylerin daha empatik davrandığı tespit edilmiştir. Hastalarda ev sahibi olanlar ve hasta yakınlarında kronik hastalığı olan bireylerle yaşamayanların mutluluk düzeyleri daha yüksektir. Multipl skleroz hasta yakınlarının empatik davranışlarının hastaların mutluluk düzeyi ile ilişkisi yoktur.

Aim: To determine the relationship between the empathetic behavior of the relatives of multiple sclerosis patients and the happiness level of the patients. Material and Method: This study was conducted with 400 participants, including the patient diagnosed with MS and their relatives, starting from November 2020 to April 2021, in Ondokuz Mayıs University Faculty of Medicine, Department of Neurology. Demographic Information Form, Toronto Empathy Scale and Oxford Happiness Scale – Short Form were used to collect data. Data were analyzed in IBM SPSS 20.0 program. Two independent group means with normal distribution were tested with the t-test, non-normally distributed groups were tested with the Mann-Whitney U test, groups with more than two independent group means with normal distribution-homogeneous variances were tested with Anova, and groups without normal distribution were tested with the Kruskal-Wallis test. Tukey and Dunn test was used for multipl comparisons. The relationship between qualitative variables was tested with the Pearson Chi-square test. The relationship between the two scales was analyzed using the Spearman rank correlation coefficient as the data did not show normal distribution. p<0.05 was considered statistically significant. Results: Differences were found between gender (p= 0.000<0.05), age (p= 0.006<0.05), and those living with a chronic disease (p= 0.002<0.05) according to patient and patient relatives' groups. There was a difference in the empathy levels of the patients according to gender (p= 0.000); disease to extra discomfort (p= 0.000); and the duration of the illness (p= 0.000). A difference was found in the relatives of the patients according to their education (p= 0.033), income (p= 0.020), and accommodation status (p= 0.000). When the level of happiness was examined, it was found that there was a difference according to the accommodation status of the patients (p= 0.010) and between the relatives of the patient and those living with chronic diseases (p= =0.020). Conclusion: Among the MS patients, women and those with extra disease and the duration of this disease persisting between 0-2 years were more empathetic. The relatives of the patients are individuals who have an associate degree, have an income of 3001-5000 Turkish liras, and own the house they live in. While the happiness levels of the patients who own a home are higher, those who do not live with a chronic disease in their relatives are higher. The empathetic behavior of the relatives of multiple sclerosis patients is not related to the happiness level of the patients.