LED armatür ile aydınlatma tasarımının insanlar üzerindeki fizyolojik ve psikolojik etkilerinin incelenmesi

Abstract

Gün ışığının yetmediği durumlarda insanların ihtiyaçlarını yerine getirebilmesi için suni ışık kullanması gerekir. Suni ışık kullanımı arttıkça aydınlatma tasarımının önemi de artmaktadır. Günümüzde insanlar günlerinin büyük bir kısmını kapalı mekânlarda veya gün ışığının yeterli olmadığı yerlerde geçirmektedir. Ofiste veya kapalı bir mekânda çalışan bir kişi hayatının büyük bir kısmında suni ışığa maruz kalmaktadır. Suni ışık ile yapılan aydınlatma tasarımı rastgele seçilen armatür ve yerleşimi ile yapıldığı zaman insan sağlığı üzerinde olumsuz sonuçlar vermektedir. Aydınlatma tasarımı görsel konforu mümkün olan en iyi şekilde sağlamalıdır. Günümüzde birçok insan günlerinin büyük bir kısmını iş yerlerinde geçirmektedir. İş yerlerinde aydınlatmanın uygunluğu, işin çeşidine ve süresine bağlı olarak değişmektedir. Bu durumda iş yerlerinin aydınlatılmasında TS EN 12464 standardı esas alınır. TS EN 12464 standardı; Avrupa Standartları Komitesi (CEN) tarafından yayınlanan, Türk Standartları tarafından kabul edilen, kapalı çalışma alanlarını (TS EN 12464-1) kapsayan standarttır. Standart birçok çalışma yerlerinde aydınlatmanın niceliğini ve niteliğini belirler. Işığın, bireylerin yaşam kaliteleri üzerindeki olumlu veya olumsuz etkileri göz ardı edilemez bir konudur. Standartlara uygun seçilen armatür ve yerleşimi ile yapılan tasarımlarda insanların sağlığını olumsuz etkilemediği hatta bazı durumlarda olumlu etkilediği de birçok araştırmada gösterilmiştir. Aydınlatma tasarımı mekânın özelliklerine ve standartlara uygun yapılmadığı zaman suni ışığa maruz kalan kişiler bu durumdan fizyolojik ve psikolojik olarak etkilenmektedir. Bu çalışmada son zamanlarda kullanımı yaygınlaşan ve birçok konuda etkili sonuç alınan LED armatür kullanılarak aydınlatma tasarımı yapılmıştır. LED armatürler ile yaygın bir şekilde kullanılan ofis aydınlatma tasarımı ve bu tasarım üzerinde iyileştirilme yapılarak yeniden yapılan tasarım karşılaştırılmıştır. Standartlara uygun yapılan tasarımın insanlar üzerinde fizyolojik ve psikolojik açıdan olumlu etkisi olduğu 4. bölümde bahsedilen çalışmalarda gösterilmiştir.

In the times where daylight is not sufficient, people need to use artificial light to satisfy their needs. As the artificial light usage increase, the importance of the lighting design increases as well. Nowadays, people spend most of their days in indoors or in places where the sunlight is not sufficient. A person who is working in an office or indoor spaces is exposed to artificial light most of his/her life. Lighting design performed by artificial light sources with randomly selected luminaires and wrong placement gives negative results to human health. Lighting design should provide visual comfort in the best possible way. Nowadays, people spend most of their days in the workplaces. The suitability of the lighting in workplaces changes as per the type and duration of the work. In this case, TS EN 12464 standard is accepted as reference. The TS EN 12464 standard which covers the indoor working places is published by European Committee for Standardization (CEN) and accepted by Turkish Standardization Institute. The standard determines the quantity and quality of the lighting in many workplaces. The positive and negative effects of light on people's life quality is unignorable subject. It is shown in many studies that the design with suitably selected luminaires and positioning as per the standard does not affect human health negatively and even in some cases it has affected positively. When lighting design is not performed by the features of the workplaces or not according to the standards, people who are exposed to artificial light are affected physiologically and psychologically. In this study, lighting design has been made by using LED luminaires, whose use has become widespread recently and has been effective in many subjects. The office lighting with widely used LED luminaires and the improvements on the lighting design on the same office were compared. The lighting design performed in accordance with the standards has physiologically and psychologically positive effects and these positive effects has been shown in the studies mentioned in Chapter 4.