Dijital sağlık ortamında veri yönetimi: Ölçek geliştirme çalışması

Abstract

Amaç: Bu çalışma, bireylerin dijital sağlık ortamında gizlilik, güvenlik, kullanım, paylaşım, fayda ve memnuniyet algılarını ölçecek bir ölçek geliştirmeyi amaçlamaktadır. Yöntem: Çalışma kapsamında ölçek geliştirme sürecinde yer alan; literatür taraması, maddelerin oluşturulması, uzman görüşü alınması, pilot çalışmanın yapılması, yapı ve ölçüt geçerliğinin sağlanması ve güvenirlik analizleri aşamaları gerçekleştirilmiştir. Soru maddelerinin oluşturulması için literatür taranmıştır. Oluşturulan soru maddelerinin değerlendirilebilmesi için uzman görüşü alınmış, uzmanlardan gelen geribildirimlere göre soru maddeleri düzenlenmiştir. Ardından 30 katılımcı ile pilot çalışma gerçekleştirilmiş, katılımcılardan gelen geribildirimler sonucunda soru maddelerinde elemeler yapılmış ve ölçek uygulamaya hazır hale getirilmiştir. Araştırma, toplumda dört ayrı örneklem grubunda 812 katılımcı ile yürütülmüştür. Veri toplama aracı olarak sosyo-demografik bilgi formu, araştırmacı tarafından geliştirilmiş taslak ölçek formu, Norman ve Skinner'in e-Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği, Mobil Sağlık ve Kişisel Sağlık Kaydı Yönetimi Ölçeği kullanılmıştır. Bulgular: Araştırmanın kapsam geçerliği uzman görüşü alınarak ve pilot çalışma yapılarak gerçekleştirilmiştir. Yapı geçerliğinin sağlanabilmesi için açımlayıcı faktör analizi ve doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Açımlayıcı faktör analizine göre ölçeğin toplamda açıkladığı varyans değeri % 60,43 olarak hesaplanmış ve 22 maddeden oluşan 5 faktörlü yapı elde edilmiştir. Doğrulayıcı faktör analizi sonucunda 2 madde düşük regresyon katsayısına sahip olduğu için ölçekten çıkarılmış, 20 maddelik 5 faktörlü yapının iyi uyum değerlerine sahip olduğu tespit edilmiştir. Ölçüt geçerliği ile ilgili analiz sonucunda Dijital Sağlık Ortamında Veri Yönetimi Ölçeği ile Norman ve Skinner'in e-Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği ve Mobil Sağlık ve Kişisel Sağlık Kaydı Yönetimi Ölçeği arasında pozitif yönde anlamlı ilişki olduğu tespit edilmiştir. Ölçeğin güvenirliğinin sağlanabilmesi için iç tutarlılık katsayısına bakılmış ve test-tekrar test yöntemi uygulanmıştır. Ölçeğin Cronbach's Alpha değeri 0,856 ve test tekrar test güvenirlik katsayısı 0,909 olarak hesaplanmıştır. Sonuç: Geliştirilen 20 maddelik ve 5 faktörlü Dijital Sağlık Ortamında Veri Yönetimi Ölçeğinin, bireylerin dijital sağlık ortamında gizlilik, güvenlik, kullanım, paylaşım, fayda ve memnuniyet algısını ölçecek geçerli ve güvenilir ölçme aracı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Purpose: This study aims to develop a scale to measure individuals' perceptions of privacy, security, use, sharing, benefit, and satisfaction in the digital health environment. Method: Within the scope of the study be in the process of scale development; the stages of literature review, creation of the items, getting expert opinion, conducting the pilot study, ensuring the construct and criterion validity and reliability analyzes were carried out. In the study, the literature was searched for the formation of the question items. To evaluate the created question items, expert opinion was, and the question items were arranged according to the feedback from the taken experts. Afterward, a pilot study was conducted with 30 participant, and as a result of the feedback from the participants, eliminations were made in the question items and the scale was made ready for the application. The research was carried out with 812 participant in four different sample in the society. Socio-demographic information form, draft scale form developed by the researcher, Norman and Skinner's e-Health Literacy Scale, Mobile Health and Personal Health Record Management Scale were used as data collection tools. Results: The content validity of the study was carried out by taking expert opinions and conducting a pilot study. Exploratory factor analysis and confirmatory factor analysis were performed to ensure construct validity. According to the exploratory factor analysis, the total variance explained by the scale was calculated as 60.43% and a 5-factor structure consisting of 22 items was obtained. As a result of confirmatory factor analysis, 2 items were removed from the scale because they had a low regression coefficient, and it was determined that the 5-factor structure with 20 items had good fit values. As a result of the analysis of the criterion validity, a positive and significant relationship was found between the Data Management Scale in the Digital Health Environment and Norman and Skinner's e-Health Literacy Scale and the Mobile Health and Personal Health Record Management Scale. To ensure the reliability of the scale, the internal consistency coefficient was checked and the test-retest method was applied. The Cronbach's alpha value of the scale was calculated as 0.856 and the test-retest reliability coefficient was calculated as 0.909. Conclusion: The developed 20-item and 5-factor Data Management Scale in the Digital Health Environment is a valid and reliable measurement tool that will measure individuals' perception of privacy, security, use, sharing, benefit, and satisfaction in the digital health environment.