Akselere fraksiyone radyoterapi uygulanan baş boyun kanserli hastalarda bir radyoprotektör olarak amifostin'in yeri / Evrim Şavlı; Danışman Şaban Çakır.
Özet
Baş boyun kanseri radyoterapisinin en önemli komplikasyonlarından biri erken ve geç ağız kuruluğudur.Radyoterapiye bağlı ağız kuruluğunun şiddet ve sıklığının azaltılmasında son yıllarda amifostin kullanılması önerilmektedir.Bu çalışmada akselere radyoterapi (haftada 6 fraksiyon) uygulanan baş boyun kanserli hastalarda radyoprotektör olarak amifostinin yeri değerlendirilmektedir.Karnofsky Performans Skoru 60-100, yaşı 18-75 arasında değişen uzak hastalığı olmayan, histopatolojik olarak yassı hücreli karsinom tanısı konmuş komorbid major herhangi bir hastalık saptanmayan 20 baş boyun kanserli hasta çalışmaya alınmıştır.Primer tümör lokalizasyonu; 13 hastada larenks 4 hastada nazofarenks 3 hastada oral kavitededir.Radyoterapi alanları primer tümör ve risk altındaki lenf nodülü bölgelerini kapsayacak şekilde simülatörde belirlendi. Submandibular ve sublingual tükrük bezlerinin tamamı ile parotis bezinin en az %50 veya daha fazlası tedavi volümü içerisindeydi.Dört hastaya primer 16 hastaya da postoperatif olarak Kobalt-60 aygıtıyla 1.8-2 Gy'lik günlük dozlarla haftada altı fraksiyon radyoterapi uygulandı.Ayrıca bütün hastalara her fraksiyondan yarım saat önce 200mg/m2/gün amifostin intravenöz olarak verildi.Radyoterapi sırasında ve sonrasında hastalar amifostin ve radyoterapinin erken ve geç etkileri ile tümör yinelenmesi yönünden düzenli olarak izlendi.Erken ve geç toksisite oranları yüzde (%) olarak ; yerel-bölgesel kontrol, hastalıksız ve genel sağkalım oranları Kaplan-Meier yönteminden yararlanılarak hesaplandı.Verilerin tamamı SPSS 10.0 paket programıyla çalışıldı.Serimizde en kısa i,zlem süresi 5 ay, en uzun izleme süresi 26 ay olup ortalama izleme süresi 13 aydır.Makülopapüler döküntü saptanan 3 hasta dışında hiçbir hastada uygulamayı engelleyebilecek amifostine bağlı herhangi bir toksisite gözlenmemiştir. Dokuz hastada (%45) grad 2 akutağız kuruluğu gözlenmiş olup hiçbir hastada grad 3-4 akut ağız kuruluğu izlenmedi.Beş hastada (%25) grad 2 akut mukozit, 3 hastada (%20) grad 3 mukozit izlenmiş olup hiçbir hastada grad 4 akut mukozit görülmedi.Üç hasta radyoterapi sırasında kaybedildiğinden geç yan etkiler yerel-bölgesel kontrol ve hastalıksız sağkalım oranları 17 hasta üzerinden değerlendirildi.Hiçbir hastada grad 3-4 geç toksisite saptanmamış olup sadece 2 hastada grad 2 geç ağız kuruluğu, 2 hastada ise grad 2 geç mukozit gözlenmiştir.Bir yıllık yerel-bölgesel kontrol ve hastalıksız sağkalım oranları sırasıyla %87 ve %81'dir.,Genel sağkalım 20 hasta üzerinden değerlendirilmiş olup, bir yıllık genel sağkalım olasılığı %79'dur.Radyoterapiden yarım saat önce intravenöz olarak uygulanan amifostinin akselere radyoterapi ile tedavi edilen baş boyun kanserli hastalarda yerel-bölgesel kontrol ve hastalıksız sağkalımı olumsuz olarak etkilemeksizin radyoterapiye bağlı geç ağız kuruluğu sıklık ve şiddetini azalttığı görülmektedir.Ancak çalışmamızdaki hasta sayısının azlığı, izlenme süresinin kısalığı, kontrol kolunun bulunmaması ve radyoterapi sırasında 3 hastada ölüm gözlenmesi gibi nedenlerle bu sonuçlar ihtiyatla karşılanmalıdır.
