Melatonin ve L-Karnitinin radyasyon nefropatisine etkisi / Özge Özdemir; Danışman Nilgün Özbek Okumuş
Özet
Tedavi amaçlı, abdomene uygulanacak yüksek doz radyoterapinin uzun dönemde böbrek üzerinde ciddi ve çeşitli yan etkileri olabilmektedir. Çalışmamızda, radyoterapiden önce uygulanan melatonin ve karnitinin radyoterapiye bağlı böbrek hasarında koruyucu etkinliğinin gösterilmesi amaçlanmıştır.Çalışmamızda 72 adet Wistar Albino cinsi erkek rat kullanıldı. Grup 1 radyoterapi, Grup 2 radyoterapi ve melatonin, Grup 3 radyoterapi ve karnitin, Grup 4 melatonin, Grup 5 karnitin ve Grup 6 kontrol olma üzere 6 eşit gruba ayrıldı. Radyoterapi verilen tüm gruplarda 10 Gy tüm abdomene radyoterapi uygulandı. Grup 1 ‘de, 5 gün 0,5ml/kg’dan intraperitoneal serum fizyolojik verildi ve son dozdan 1 saat sonra radyoterapi uygulandı. Grup 2’de, melatonin bir kez 10mgr/kg’dan intraperitoneal olarak verildi ve 30 dakika sonra radyoterapi uygulandı. Grup 3’de karnitin, 5 gün boyunca 500mg/kg(gün olacak şekilde intraperitoneal olarak verildi ve son dozdan 1 saat sonra radyoterapi uygulandı. Grup 4’de, melatonin 10mgr/kg’dan intraperitoneal olarak verildi. Grup 5’de, karnitin 5gün boyunca 500mgr/kg/gün olacak şekilde intraperitoneal olarak verildi. Kontrol grubunda ise 5 gün boyunca serum fizyolojik 0,5 ml/kg olacak şekilde intraperitoneal olarak verildi. Radyoterapi almayan gruplara masa lambası ile ışık uygulandı. 8 haftalık izlem sonunda tüm gruplardaki deneklere 50mgr/kg ketamin HCL ile anestezi altında renal sintigrafi uygulandı. Renal sintigrafi sonrasında tüm gruplardaki deneklerin intrakardiak kanları BUN, keratinin ve total antioksidan enzim değerleri çalışılmak üzere alındı. Tüm deneklerin 100mgr/kg ketamin HCL ile sakrifikasyonu sonrasında her iki böbrek çıkartılarak soğuk serum fizyolojik ile yıkandı. Böbreklerden birinde histopatolojik inceleme yapıldı ve diğer böbrekte süperoksit dismutaz ve glutatyon peroksidaz enzim aktiviteleri ölçüldü.Grup 1’de 8 haftalık izlem süresinin sonunda sintigrafik değerlendirme il böbrek fonksiyonlarının bozulduğu görülmüştür (p=0,00). Grup 2 ve 3’de sintigrafik olarak böbrek fonksiyonlarının düzeldiği ve kontrol grubundaki düzeylere ulaştığı saptanmıştır. Ayrıca radyoterapi öncesi kullanılan melatonin ve karnitinin sintigrafik olarak radyoprotektan etkileri benzerdir (p>0,05). Grup 1,2 ve 3e böbrek dokusundaki böbrekte süperoksit dismutaz, glutatyon peroksidaz enzim aktivitelerinde ve kandaki BUN, kreatinin ve antioksidan enzim değerlerinde anlamlı bir değişiklik gözlenmemiştir (p>0,05). 8 haftalık iz<lem sonunda ışıkmikroskobisi ile Grup 1, 2 ve 3’de böbrekte histopatolojik olarak hasar olmadığı görülmüştür. Histomorfolojik olarak değerlendirildiğinde Grup 1’de glomerüler genişlik miktarında artış olduğu, ayrıca Grup 2 ve 3’de glomerüler genişlik miktarının kontrol grubundaki normal düzeye indiği saptanmıştır(p=0,00). Grup 2 ve 3’ün morfolojik olarak radyoprotektan etkileri benzerdir (p>0,05).Bu çalışma ışığında, karnitinin ve melatoninin sintigrafik ve morfolojik yöntemlerle radyoterapiye bağlı böbrek hasarını engellediği kanıtlanmıştır. Ancak 8 haftalık izlem süresinin hem biyokimyasal değişiklerinin hem de ışık mikroskobisindeki patolojik değişikliklerinin gösterilmesi için kısa bir süre olduğunu ve sintigrafik metodların renal hasarı göstermede biyokimyasal ve patolojik yöntemlerden daha duyarlı olduğunu düşünmekteyiz. Uzun süreli sağkalım beklenen kanser hastalarının tedavisinde, radyoterapiye eklenen melatonin ve karnitin ile radyoterapiye bağlı komplikasyonların önleneceğini ve tedavi yararlanımının artacağını düşünmekteyiz.
