Samsun'da çalışan pratisyen hekimlerde tükenmişlik, benlik saygısı ve stresle başa çıkma yolları / Serap Orhan ; Danışman Hatice Güz.

Abstract

Tükenmiştik; insanlarla yüz yüze çalışılan mesleklerde görülen bireysel bir sorun olması yanında hizmeti alan kişi ve hizmetin kalitesi açısından da önemli olan bir sendromdur.Bu çalışmanın amacı; Samsun'da çalışan pratisyen hekimlerin tükenmişlik ve benlik saygısı düzeyleri ile stresle başa çıkma yollarını saptamak ve tükenmişlik düzeyi ile; sosyodemografik özellikler benlik saygısı ve stresle başa çıkma yolları arasındaki ilişkiyi belirlemektir.Bu amaçla Samsun il sınırlarında görev yapan 630 pratisyen hekim arasından Tabakalı Rastgele Örnekleme Yöntemi ile seçilen 140 hekime ulaşıldı.Katılımcılara sosyodemografik özellikler veri toplama formu, Maslach Tükenmişlik Ölçeği, Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği ve Stresle Başa çıkma ölçeği uygulandı.Hekimlerin 4'ünde (%2,9) duygusal tükenmişlik, 15'inde (%10,7) duyarsızlaşma ve 24'ünde (%17,1) kişisel başarıda düşme saptandı.Hastanede çalışan hekimlerin sağlık ocaklarında çalışanlara oranla duyarsızlaşmalarının daha yüksek kişisel başarılarının daha yüksek kişisel başarılarının daha düşük olduğu saptandı.Kadın hekimlerin kişisel başarı duygularının daha düşük evli hekimlerin duygusal tükenmişliklerinin daha yüksek ve kişisel başarılarının daha düşük olduğu yaş meslekte geçen süre arttıkça duygusal tükenmişliğin arttığı günlük çalışma süresi arttıkça duygusal tükenmişlik ve duyarsızlaşmanın arttığı kişisel başarının azaldığı saptandı.Duygusal tükenmişliği tek başına yaşın %4,5 meslekte geçen sürenin %3,7 aylık çalışma süresinin %3,1 oranında etkilediği bulundu.Duyarsızlaşmayı tek başına aylık çalışma süresinin %6,7, nöbet sayısının %6,2 oranında etkilediği bulundu.Son olarak aylık çalışma süresinin tek başına %3,9 oranında kişisel başarıyı etkilediği tespit edildi.Hekimlerin benlik saygısı yüksek olarak bulundu.Kendine güvenli davranış arttıkça iyimser ve boyun eğici davranışın azaldığı bulundu.İyimser davranış arttıkça boyun eğici davranışın de arttığı saptandı.Benlik saygısı ile duyarsızlaşma arasında olumsuz kişisel başarı ile olumlu bir ilişki olduğu görüldü.Güvensiz yaklaşım arttıkça duygusal tükenmişliğin arttığı güvenli yaklaşım azalıp boyun eğici yaklaşım arttıkça duyarsızlaşmanın arttığı ve kişisel başarının azaldığı tespit edildi.Bu çalışma sonucunda tükenmişlik ile benlik saygısı arasında bir ilişki bulunduğu görüldü.Ayrıca bazı çalışma koşullarının sosyodemografik özelliklerin ve stresle başa çıkma yollarının tükenmişliğin ortaya çıkmasında etkili olduğu belirlendi.