Fluoksetin, sertralin ve tianeptinin öğrenme ve bellek üzerine olan etkilerinin farelerde pasif sakınma yöntemi ile araştırılması / Ayşin Mutlu Tomaç ; Danışman Ahmet Rıfat Şahin.

Abstract

Son yıllarda yapılan klinik ve deneysel araştırmalarda antidepresan ilaçların kognitif fonksiyonlar üzerine olumlu etkilerinin olduğu gösterilmiştir.Bu çalışmanın amacı; serotonerjik sistem üzerinden etki gösteren fluoksetin, sertralin ve tianeptinin, farelerde öğrenme ve bellek üzerine olan etkilerini pasif sakınma yöntemi ile araştırmak ve belirtilen antidepresan ilaçların, antikolinerjik bir ilaç olan skopolamin ile oluşturulan amnezi üzerine olan etkilerini incelemektir. Çalışmamızda öğrenme ve bellek performansının değerlendirilmesinde kullanılan pasif sakınma deneyinde birinci gün öğrenme,ikinci gün ise retasyon (hatırlama) testi uygulandı.İkinci gün uygulanan testlerde farenin aydınlık bölümde 600 saniyeden daha fazla kalması retansiyon kriteri olarak kabul edildi.Çalışmada kullanılan ilaçlar 5, 10 ve 20 mg/kg dozlarında öğrenme deneyinden 30 dakika önce intraperitoneal (i.p.) olarak uygulandı.İlaçların lokomotor aktivite üzerine etkirli ilaç enjeksiyonundan 20 dakika sonra değerlendirildi. Çalışmada iki yarı bölümde gerçekleştirilen deneylerde ilaçların tek başına uygulamada sağlam bellek üzerine skopolamin ile beraber uygulamada ise bozulmuş bellek üzerine etkileri araştırıldı. Çalışma sonucunda fluoksetin ve sertralinin hem sağlam hem de bozulmuş bellek üzerine olumlu etkilerinin olduğu belirlendi. Tianeptinin ise sağlam bellek üzerine herhangi bir etkisinin olmadığı bununla birlikte skopolamine bağlı olarak gelişen bellek bozukluğunu düzelttiği tespit edildi. Yapılan lokomotor aktivite ölçümlerinde fluoksetin ve sertralinin yalnızca 20 mg/kg dozunda tianeptinin ise 10 ve 20 mg/kg dozlarında lokomotor aktiviteyi anlamlı olarak azalttığı saptandı.Sonuçlarımız fluoksetin, sertralin ve tianeptinin öğrenme ve bellek üzerine olumsuz etkilerinin olmadığını ayrıca fluoksetin ve sertralinin belleği arttırıcı özelliklerinin bulunduğunu göstermiştir.Bununla birlikte her üç antidepresan ilacın da skopolamin ile oluşan bellek bozukluğunu düzeltmiş olması bu ilaçların özellikle bellek ile ilgili yakınmaları olan depresif bozukluklu hastaların ve yaşlı olguların farmakolojik tedavisinde tercih edilebilecek ilaçlar olduklarını düşündürmektedir.