Majör depresif bozuklukta mizaç ve karakter özellikleri ile işlevsel olmayan tutumlar: kontrollü bir çalışma / Cengiz Çelik; Danışman Hatice Güz Özyıldız

Abstract

Cloninger'in mizaç ve karakter kuramı kişiliği biyolojik biz zemine oturtarak hem psikiyatrik bozukluğu olanlarda hem de sağlıklı bireylerde uygulanabilecek kategorik değil boyutsal bir bakış açısı sunar.Bu çalışmada Cloninger'in kuramı çerçevesinde Majör Depresif Bozukluğu olan hastalarda mizaç ve karakter özellikleri ve bu özelliklerin depresyon anksiyete ve depresyon eğitim yaratan fonksiyonel olmayan tutumlarla ilişkisinin araştırılması amaçlanmıştır.Üç yıllık dönemde psikiyatri polikliniğine başvuran Majör Depresif Bozukluk tanılı, tıbbi hastalık ve psikoz öyküsü bulunmayan, son 8 haftadır psikotrop ilaç kullanmayan 51 hasta ile hiç psikiyatrik ve tıbbi hastalık öyküsü bulunmayan 52 sağlıklı birey çalışmaya alınmıştır.Her iki grubu oluşturan bireylerle ayrıntılı psikiyatrik görüşme yapılmış ve Hamilton Depresyon Değerlendirme Ölçeği, Hamilton Anksiyete Değerlendirme Ölçeği, Mizaç ve Karakter Envanteri ve Fonksiyonel Olmayan Tutumlar Ölçeği uygulanmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre Majör Depresif Bozukluğu olan hastalar sağlıklı kontrollere göre daha yüksek "Zarardan Kaçınma" , "Kendini Aşma" ve daha düşük "Kendini Yönetme" özellikleri göstermişlerdir ve diğer kişilik boyutlarında fark gözlenmemiştir.Bu bireylerde depresyonun bilişsel etyolojisine göre depresyona eğilim yaratan fonksiyonel olmayan tutumların daha fazla olduğu gözlenmiştir.Majör Depresif Bozukluğu olan kişilerde fonksiyonel olmayan tutumlar, "Zarardan Kaçınma" , "Ödül Bağımlılığı" , "Kendini Yönetme" boyutları ile ilişkili bulunmuştur.Sağlıklı bireylerde ise fonksiyonel olmayan tutumlar "Kendini Yönetme" ve "İşbirliği Yapma" kişilik boyutları ile ilişkili bulunmuştur. MDB olan bireylerde "Kendini Yönetme" ve "İşbirliği Yapma" boyutları depresyon düzeyi ile tersyönde korele iken "Yenilik Arama" boyutu depresyon düzeyi ile, "Zarardan Kaçınma" boyutu ise anksiyete düzeyi ile olumlu yönde korele bulunmuştur.Mizaç ve karakter özelliklerinden "Kendini Yönetme" boyutunun MDB hastalarında hem depresyon anksiyete düzeyleri ile hem de fonksiyonel olmayan tutumların düzeyi ile güçlü ilişki göstermesi bu hastaların gerek bilişsel psikoterapilerinde gerekse genel tedavi ve takiplerinde kurulan terapötik ilişkilerde göz önünde bulundurulacak önemli bir özellik yaratmaktadır.