Panik bozukluğunda alt tipler / Arzu Sarp; Danışman Ali Cezmi Arık

Abstract

Panik bozukluğu olan bir grup hastada panik atağı belirtilerinin dağılımını araştırmak, panik bozukluğun olası alt tiplerini ve bu alt tiplerle ilişkili klinik özellikleri saptamak,alt tiplemeyi belirleyen etkenleri araştırmak amaçlanmıştır.Çalışmaya Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Polikliniğine başvuran ve DSM-IV-TR panik bozuklukluğu ölçütlerini karşılayan 105 hasta dahil edilmiştir. Eş tanılar, yapılandırılmış görüşme formu SCID-I kullanılarak konulmuştur. Tüm hastalarda PABL, SCID-II, BAÖ, ADİ, PBŞÖ, PAÖ uygulanmıştır. Çalışmamızda PABL kullanılarak yapılan faktör analizi sonucunda saptanan üç faktörün kullandığımız klinik ölçekler ile korelasyonuna bakılmıştır. Elde edilen faktörler için öngörücü olabilecek klinik özellikleri saptamak için bu faktörler PAÖ’nin alt başlıklarıyla hiyerarşik çoklu regresyon analizine tabi tutulmuştur.Hastaların % 39 ‘unda Eksen I, %42.9’ unda Eksen II tanısı saptanmıştır. En sık eşlik eden tanılar ; anksiyete bozuklukları ve duygudurum bozukluklarıdır. Panik ataklar sırasında görülen ilk üç belirti sıklık açısından çarpıntı, nefes darlığı , boğulma hissi, şiddet açısından ise çarpıntı, göğüs ağrısı ve nefes darlığı olarak saptanmıştır. DSM-IV-TR dışı belirtilerden ise ilk üç sırayı sıklık açısından huzursuzluk , ağız kuruluğu, boğazda düğümlenme hissi almıştır. Yapılan faktör analizi sonucunda “solunum-dolaşım”, “bilişsel”, “otonomik” şeklinde isimlendirdiğimiz üç faktör elde edilmiştir. Faktörlerin klinik özelliklerle olan ilişkisi incelendiğinde panik atak şiddeti, panik atak sıklığı, agorafobi derecesi birinci faktör olan solunum-dolaşım alt tipi için güçlü bir öngörücüler olarak bulunmuştur. Beklenti anksiyetesi ikinci faktör olan bilişsel alt tipi için güçlü bir öngörücü olarak bulunmuştur. Sağlık konusunda endişe duyma derecesi solunum-dolaşım alt tipi için daha güçlü öngörücü, otonomik tip için öngörücü, bilişsel tip içinse ters öngörücü olarak bulunmuştur.Çalışmamızda panik bozukluğunun olası alt tipleri ve bunlarla ilişkili klinik özellikler belirlenmiştir. Panik bozukluğu hastaları değerlendirilirken DSM-IV-TR ‘de yer alan panik atağı belirtilerinin alt ipleri belirlemek için yetersiz olduğu göz önüne alınmalıdır. Alt tiplerin belirlenmesi gidişi ve tedavi yöntemleri konusundaki çalışmalara katkı sağlayabilir.