Kültüre kemik iliği kök hücresinin uç-içe onarılmış periferik sinir rejenerasyonundaki etkisi / Mehmet Çifci; Danışman Ahmet Demir
Özet
Periferik sinir yaralanmaları, travma ve tümör rezeksiyonu sonrası sık karşılaşılan, çözümü zor sorunlarda birisidir. Fonksiyonel serbest kas transferi yapılan ameliyatlarda sinir dokusu onarımı içerdiğinden benzer zorluklar taşır. Sinir onarım hattı, iletinin geçişinde en önemli nokta olup onarım için bir çok teknik geliştirilmiştir. Bu teknikler epinöral, fasiküler, grup fasiküler ve uç-içe onarım yöntemleridir. Son yıllarda yapılan çalışmalarda, uç-içe onarım tekniğinin(sleeve nörorafi) diğerlerine göre daha avantajlı yönleri olduğu gösterilmiştir. Kök hücre kavramı laboratuar şartlarında birçok çalışmaya konu olmuş ve tıp bilimide yeni ufuklar açmıştır. Son araştırmalar kök hücrenin sinir dokusu rejnerasyonunda tatmin edici sonuçlar verebileceğini göstermiştir. Kök hücrenin merkezi sinir sistemi yaralanmalarında iyileşmeyi hızlandırıcı etkisi ortaya çıkaraılmıştır. Perferik sinir yaraanmalarında anastomoz hattında mesenkimal kök hücrenin bulunmasının iyileşme hızı ve kalitesini olumlu yönde etkileyeceğini düşünülmektedir. Çalışmamız iki yeni metodu birleştirerek uç-içe tekniği ile onarılmış periferik sinir hattında mesenkimal kök hücre uygulamasının rejenerasyona katkılarını ortaya koymuştur. 10 adet erkek Yeni Zelanda tavşanının her iki bacak siyatik sinirine kesi yapılarak ikiye ayrılıp proksimal parçanın epinöriyumu yaklaşık 0,5cm sıyrılıp distal uç üzerine getirilerek 3 adet sütür ile sabitlendi. Her iki siyatik sinirde bu işlem yapıldıktan sonra sağ tarafa yine aynı tavşandan daha önce alınmış ve daha saflaştırılmış ve üretilmiş mesenkimal kök hücre , epinöral tüp içine enjekte edildi. Sol bacak ise kontrol grubu olarak planlandı ve hücre ekimi yapılmadı. Birinci grup (n=5) hayvanlarda 4 ve 2. grup (n=5)hayvanlarda 12. haftada onarım hattı spesmenleri alındı. Spesmelnlerin sinir anastomoszunun distal ve proksimal bölümleri ,ışık mikroskobuyla incelenerek rejenerasyon kalitesi , koaptasyon hattında mevcut nöron sayısı, çapı ve miyelin kılıf kalınlığı steriolojik analizle ölçülerek saptandı. Kök hücre uygulamsı yapılan sağ taraf siyatik sinir ile sol siyatik sinir arasında onarım hattı distali rejenerasyon alnlarının anlamı derecede farklı olduğu istatistik çalışmalarda ortaya çıkarıldı.(p=0,0003) yine iki taraf siyatik sinirleri arasında onarım hattı proksimalde rejenerasyon alanlarının anlamlı derecede farklı olduğu görüldü(p=0,0001).Miyelin kılıf kalınlıkları ve akson çapları arasında ise anlamlı fark bulunamadı (p>0,05).Birinci ve ikinci gruplar arasında yine anlamlı fark bulunamadı(p>0.05) Sinir dokusu onarımında başarı, karşı karşıya getirilen akson sayısı ile doğru orantılıdır.Çalışmamızda kullanılan mezankimal kök hücreler ,nöral progenitör hücrelere dönüşerek veya mevcut aksonların rejenerasyon kapasitesini artırarak daha iyi fonksiyonel geri kazanım sağlanmasına yardımcı olmaktadır.Çalışmamızla elde edilen olumlu sonuçlar sinir onarımında kök hücre kullanımı konusunda yön verici olacaktır.
