Laminektomi sonrası skar dokusunun önlenmesinde otolog fasya greftinin kullanılması / Murat Başol.

Abstract

Bu çalışmada laminektomi sonrası epidural fibrozis dokusu oluşumuna bağlı gelişen skar dokusunun dura ve sinir köklerine olan yapışıklarının önlenmesinde ve arada mekanik bir bariyer oluşturmak amacıyla otojenik fasya grefti kullanılmasının etkinliğini araştırdık. Bu çalışmada 20 adet, ağırlıkları 2.5 - 3 kg . arasında değişen , Yeni Zelanda tipi beyaz erkek yeişkin tavşanlar kullanıldı . Tavşanların lomber bölgelerine arada bir vertebra sağlam kalacak şekilde iki mesafe laminektomi yapıldı . İlk mesafe çalışmanın yapılacağı fasya , ikinci mesafe kontrol mesafesi olarak belirlendi. Sekiz hafta sonunda deneklere kontrastlı ve kontrastsız MR tetkiki ( sagittal ve aksiyel planda ) yapılarak epidural fibrozis derecelendirilmesi yapıldı . MR çekilen tavşanlar perfüzyon-fiksasyon yöntemi ile sakrifiye edilip kontrol ve fasya greftinin konulduğu mesafelerden aksiyel kesitler allınarak ,Hematoksilen & Eozin'le boyanıp histopatolojik olarak incelendi. Çalışmamızda laminektomi sahasında gelişen epidural fibzozisi nöroradyolojik olarak MR puanlaması ile değerlendirdik. Elde edilen sonuç; her iki grup arasında istatiksel olarak anlamlı bir fark olmadığıdır (p>0.007). Yani kontrol ve fasya grubunun epidural fibrozis derecesinin MR görüntüleri birbirine yakındır. Histopatolojik sonuçların değerlendirilmesinde ; gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu ( p<0.001) gösterilmiştir. Otolog fasya grefti konulan mesafelerde fasya greftinin epidural fibrozis dokusu ile dura-mater arasında mekanik bir bariyer gibi davranarak fibrozis dokusunun duraya yapışmasını önlediği ancak kendisinin duraya yapıştığı gözlenmiştir. Histopatolojik bulgular ile MR puanları arasında belirgin bir ilişki bulunamamıştır. MR puanları anlamlı olmadığı halde histopatolojik puanlar granülasyon lehine anlamlıdır. İstatiksel olarak epidural fibrozisi önlemede otojen fasya greftinin kullanılmasının anlamlı olmadığını , yaptığımız çalışma sonucunda aşağıda belirtilen sonuçlara göre düşünmekteyiz. Bu sonuçlar şunlardır:1. Otojen fasya grefti kullanılmasının epidural fibrozis dokusu oluşumunu azaltıcı etkisi yoktur. 2. Otojen fasya grefti epidural fibrozis dokusu ile dura-mater arasında mekanik bir bariyer gibi davranmaktadır. 3.Otojen fasya grefti zaman içerisinde dura-matere yapışmaktadır. 4. Otojen fasya grefti kullanılmasının nöroradyolojik olarakl mesafeye hiçbirşey konulmayan grupla arasında istatiksel olarak fark yoktur.