| dc.description.abstract | Leishmania cinsi parazitler, kendiliğinden iyileşebilen lokalize cilt lezyonlarından, ölümcül viseral hastalıklara kadar bir grup insan hastalığına yol açabilir. Dünya çapında yaygın oluşu ve önemli komplikasyonlara yol açmalarından dolayı önemlidirler. Leishmaniasis'ler, sıcak ve tropikal iklime sahip birçok ülkede endemik olan paraziter hastalıklardır. Her yıl, enfekte dişi tatarcıkların sokması sonucu yaklaşık 2 milyon kişi 20 patojen Leishmania türünden biri ile enfekte olmaktadır.Kutanöz Leishmaniasis'in (KL) Güneydoğu Anadolu'daki en önemli etkeni Leishmania tropica'dır. KL'nin hızlı tanısında kullanılmak üzere oldukça duyarlı bir metod olan mikrokültür yöntemi geliştirilmiştir. Bu yöntem daha az inokulum miktarı, promastigotları saptamada daha duyarlı olması ve çok daha hızlı tanı konmasıyla geleneksel kültür yöntemlerinden üsütndür. KL'nin tedavisi eskiden beri önemli bir sorun olmuştur. Kutanöz leishmaniasis hastalarının tedavisinde kullanılan ilaçların yüksek maliyetleri, zor temini ve yan etkileri nedeniyle tedavide kısıtlamalar yaşanmaktadır. Tedavide kullanılan trivalan antimon bileşiklerinin çok ağır yan etkileri olmuştur. Leishmaniasis tedavisinde beş değerlikli antimon bileşikleri ise 1930'lu yıllardan beri kullanılmaktadır. Bunun yanında, Amfoterisin B (AMB), paramomisin, pentamidin, ketakonazol, itrakonazol, flukonazol, miltefosin vb. ilaçlar kullanılmaktadır.İlaç direnci leishmaniasis tedavisinde önemli bir engel haline gelmiştir. Araştırmacılar halen daha az toksik ve daha etkili antileiş manyal ajanlar araştırmaktadırlar.Sistemik leishmania enfeksiyonlarının ciddi seyri ve yüksek mortalitesi, mevcut ilaçlar ile tedavide yaşanılan güçlükler, yıllardır altın standart olarak kalan beş değerli antimon bileşiklerine ait yan etkiler ve hem oral hem de parenteral formlarının olmaması, yeni antileishmanial ajanlara gereksinimi de beraberinde getirmiştir. Son zamanlarda yapılan çalışmalarda Leishmania cinsi parazitlerde insandaki Anjiotensin Dönüştürücü Enzime (ADE) benzer bir peptidaz belirlenmiştir. Yine yapılan çalışmalarda ADE inhibitörü kaptopril Leishmania donovani'ye karşı etkili bulunmuştur.Bu çalışmanın amcı halen kullanımda olan anti leishmanial ilaçlara alternatif olabileceğini düşündüğümüz vorikonazol, kaptopril ve lisinoprilin Leishmania tropica (MHOM/TR/EP39) üzerine etkilerinin araştırmaktır.Çalışmamızda NNN (Novy, Nicole ve MC Neal) besiyerinde çoğaltılan ve % 20 Fetal calf serum (FCS) eklenmiş L-glutaminli RPMI-1640 besiyerine pasajlanan promastigotlar, daha önceden değişik ilaç konsantrasyonlarıyla hazırlanan ilaç-besiyeri karışımına inokule edildi. Daha sonra hematokrit kapiller tüplerine aktarılan karışımlar, iki ucu mum ile kapatılarak 72 saat boyunca +26°C'de etüvde inkübe edildi. Bu süre sonunda kapiller hemotokrit tüpleri kırılarak parazitler thoma lamında sayıldı ve % 50 inhibitör konsantrasyon değerleri (IC50) hesaplandı.Çalışmamızda mikrokültür yöntemi ile 72 saatlik inkübasyon sonunda AMB, vorikonazol, kaptopril ve lisinopril için IC50 değerleri sırasıyla 0,1475 µ/ml, 4,682 µg/ml, 11,27 µg/ml ve 35,41µg/ml olarak bulunmuştur.Sonuç olarak; vorikonazol, AMB, kaptopril ve lisinoprilin L.tropica promastigotlarına karşı in vitro ortamda antileishmanial aktivitelerinin varlığı tespit edilmiştir. Vorikonazol, kaptopril ve lisinoprilin IC50 değerlerinin AMB'den daha yüksek olmasına rağmen rutin kullanımdaki birçok ilaçtan daha az toksik olmaları nedeniyle ileride alternatif tedavi seçeneği olabilecekleri düşünülmektedir. Ayrıca mikrokültür yönteminin Leishmania izolasyonunda olduğu gibi in vitro ilaç deneylerinde de rahatlıkla kullanılabileceği görülmüştür. Yaptığımız bu çalışma sonuçlarının in vivo modellerle geliştirilmesinin yararlı olabileceği sonucuna varılmıştır. | en_US |
