Baş boyun kanserlerinde uygulanan radyoterapinin koku fonksiyonu üzerine etkilerinin deneysel olarak araştırılması / Safiye Sengül-Çivici

Abstract

Baş boyun malignitelerinin tedavisinde uygulanan radyoterapi sonrası koku kaybı gelişip gelişmediğini koku kaybı gelişiyor ise hangi mekanizma ile oluştuğunu belirlemeyi amaçladık.Çalışmada 48 adet sprague-dawley cinsi rat kullanılmıştır.Tüm ratların koku fonksiyonu besin bulma yöntemi ile davranışsal olarak değerlendirildikten sonra kontrol ve çalışma grubu olmak üzere iki gruba ayrılmıştır.Kontrol grubundaki ratlar bir ay süre ile takip edilen Kontrol 1 grubu ve üç ay süre ile takip edilen Kontrol 2 grubu olmak üzere iki gruba ayrılmıştır.Çalışma grubundaki 24 rata, tek fraksiyon, 15Gy radyoterapi uygulanmıştır. Radyoterapi uygulaması sonrası ratlar bir ay süre ile takip edilen Çalışma 1 grubu ve üç ay süre ile takip edilen Çalışma 2 grubu olmak üzere iki gruba ayrılmıştır.Birinci ve üçüncü ayın sonunda çalışma ve kontrol grubundaki ratların koku fonksiyonları tekrar değerlendirilip sakrifiye edilerek olfaktör bulbus ve nazal mukozaları çıkarılmış nazal mukoza örnekleri histopatolojik olarak olfaktör bulbustaki nöronları ise stereolojik yöntem ile incelenmiştir. Radyoterapi uygulanımı sonrsı bir ay süre ile takip edilen çalışma grubundaki ratların koku fonksiyonunda belirgin azalma olduğu ve nazal mukozaları incelendiğinde akut iltihabi olay ve ödem oluştuğu olfaktör bulbustaki nöron sayısında kontrol grubuna göre azalma olduğu görülmüştür.Radyoterapi uygulanımı sonrası üç ay süre ile takip edilen çalışma grubundaki ratların koku fonksiyonunda da azalma olduğu nazal mukozaları incelendiğinde kronik iltihabi olay ve ödem oluştuğu olfaktör bulbustaki nöron sayısında azalma meydana geldiği görülmüştür.Sonuç olarak baş boyun bölgesine uygulanan radyoterapi nazal mukoza ve olfaktör bulbusu olumsuz etkileyerek mikst tipte koku kaybına neden olmaktadır.Oluşan bu koku kaybı erken dönmde başlayıp orta ve geç dönemde de değişmeden devam etmektedir.