Genç koroner arter hastalarının risk faktörleri / Firdovsi İbrahimov; Danışman Mahmut Şahin.
Özet
Amaç: Kardiyovasküler hastalıklar gelişmiş ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de gerek mortalite gerekse morbidite nedeni olarak ilk sırada yer almaktadır.Yüksek veya düşük riskli normal populasyonda korunmanın temel amacı ileride gelişebilecek olan koroner kalp olaylarını önlemenin yanında mortaliteyi azaltmak ve yaşam süresini uzatmaktadır.İdeal korunmaysa çocukluk ve genç yaşlarından itibaren başlamalıdır.Bu nedenle prematüre koroner kalp hastalarında öne çıkan risk faktörlerini tespit etmek ve bu risk faktörlerinin nisbi risk oranlarını belirlemek kararına geldik .Yöntem: Çalışmamız retrospektif bir kohort çalışmadır.Çalışmaya koroner anjiyografi yapılan yaşları 22-50 arasında olan 546'sı (%77.4) erkek, 159'u (%22.6)kadın toplam 705 olgu alındı.Koroner anjiyografi normal bulunan olgular kontrol grubu (n=239; %33.8),en az bir koroner arterinde %20'den fazla darlık bulunan olgular hasta grubu (n=466; %66)olarak alındı.Hasta ve kontrol grupların temel demografik değerleri (yaş,cins,boy,kilo,vücut kitle indeksi)beslenme alışkanlıkları, günlük eğzersiz aktiviteleri, alkol alma durumu, koroner arter hastalığın major risk faktörleri (diyabet,sigara alışkanlığı, dislipidemi, hipertansiyon, sile öyküsünde koroner arter hastalığı olması) labaratuar parametreleri (beyaz küre sayısı, trombosit sayısı, trombosit hacmi, HbA1C, plazma insulin ve C-peptid düzeyi, C-reaktif protein,lipoprotein (a),total kolesterol, LDL-kolesterol, HDL-kolesterol,trigliserid, ApoA1, ApoB100, ApoE ve ürik asit düzeyleri) dosya kayıtlarından ve hastalardan direkt görüşme veya telefonla iletişim kurularak öğrenildi.40 yaş altı hastalar (n=310 ;%44.4) ile 41-50 yaş arası hastaların (n=395 ;%56.6) risk faktörleri ayrı ayrı değerlendirildi. Bulgular: Elde ettiğimiz bulgulara göre en yüksek nispi risk oranı günde 20 daldan fazla sigara içenlerde görülmektedir. Günde 20 taneden fazla sigara içenlerde nispi risk oranı 8.1 (p=0.00054),10-20 tane içenlerde 3,3 (p=0.0005), 1-10 tane içenlerde 2,7 (p=0.017), bırakmışlarda 2,3 (p=0.049) olarak bulduk.Diyabet varlığı sigaradan sonra en önemli risk oranına sahiptir (nispi risk oranı 3,66,p=0.00038). Hereditenin nispi risk oranı 1,8 (p=0.006) iken,erkeklerde nispi risk oranı 2,5 (p=0,00044) olarak hesaplandı.HDL-K nispi risk oranı 0,94'lük (p=0,01) bir oran oluşturmaktaydı. HDL-K ile KAH arasında negatif bir ilişki söz konusuydu.Çalışmamızda koroner arter hastalığı grubunda diyabet hastalığı oranı erkeklerde %14,5 iken kadınlar %34,6 gibi daha yüksek orana sahipti.Cinslere göre değerlendirildiğinde kadınlarda diyabet daha fazlaydı.Nispi risk oranı 1,7 (p=0.031) bulundu.Kadınlarda diyabet hastalığı olanların olmayanlara göre koroner arter hastalığına yakalanma ihtimali 4,9 kat yüksektir.(r=1,3),(p=0.005).Erkek grubundaysa nispi risk oranını 2,89 (p=0.024) olarak bulduk.Koroner arter hasta grubunda kadınlarda hipertansiyon görülme ihtimali erkeklerden 3,9 kat (p=0.00025) fazlaydı.HDL-K iki cins arasında (erkeklerde 35.1±10 mg/dl, kadınlarda 41,5±12,8 mg/dl,p=0.006) istatiksel olarak farklıydı.Heredite değişkenine sahip hastalarda bu değişkeni taşımayanlara göre hipertansiyon görülme ihtimalindeki nispi risk oranını 1,6 (p=0.044) olarak bulduk.Bu hastaların soy geçmişinde hipertansiyonunun görülmesindeki nispi risk oranıysa 2,1 (p=0.00045) olarak tespit ettik.40 ve daha aşağı yaştaki vakalarda sadece sigara ve heredite değişkeni anlamlı bulundu.Sıra değişkeninden sadece günde 20 adetin üzerinde (nispi risk oranı 5,8,p=0.001) ve 10-20 adet içen alt gruplar (nispi risk oranı 4,7 kat,p=0.016) istatiksel olarak farklıydı.Soy geçmişinde koroner arter hastalığı olanlarda olmayanlara göre koroner arter hastalığı görülme olasılığı 2,4 kat(p=0.027) daha yüksekti.41 ile 50 yaş arası vakalarda sadece cins,sigara ve diyabet varlığının gruplar arasında farklı olduğunu gördük.Heredite açısından bu yaş grubunda fark yoktu.
