Sendrom X ve yavaş koroner akım fenomeninde antioksidan enzim düzeyleri ve enzim düzeylerine egzersizin etkisinin araştırılması / Özgür Kaplan; Danışman Sabri Demircan
Özet
Bu çalışmada, mikrovasküler disfonksiyonun temel olduğu kroner arter hastalığının iki ayrı klinik antitesi olan Sendrom X ve yavaş koroner akım patogenezinde oksidatif sürecin etkisini araştırmak amaçlanmıştır. Her iki hastalıkta, istirahat ve efor sırasında antioksidan enzim (katalaz CAT), süperoksid dismutaz (SOD) ve glutatyon peroksidaz (GPx)) düzeyleri ölçülerek normal kontrollerle fark gösterip göstermediği, eforun enzim düzeylerine etkisi olup olmadığı araştırılmak istenmiştir.Daha önceden anjiyografisi yapılmış ve normal koroner arterleri tespit edilmiş hastalar arşiv taraması yapılarak tespit edilerek kontrole çağrıldı. Toplam 55 kişi, 20 kişilik normal koroner arterli kontrol grubu /grup1), 20 kişiden oluşan koroner akım grubu (Grup2) ve 15 kişiden oluşan sendrom X (Grup3) olmak üzere 3 gruba ayrıldı. Tüm gruplardan istirahatta ve makimum efor sonrası kanları alındı ve eritrosit içindeki antioksidan enzimler /SOD,CAT,GPx) çalışıldı.Gruplar arasında bazal şartlarda ölçülen süperoksit dismutaz, katalaz ve glutatyon perokısidaz değerleri farklılık gösteriyordu (p<0,05. Buna göre en düşük SOD ve GPx değerleri Grup 2’de saptanırken, ikili karşılaştırmada her ikisi için yalnızca Grup 2 ve 3 arasında anlamlı fark vardı (p değeri SOD için 0,024, GPx için<0,01). EN düşük katalaz değeri ise Grup 3’te saptanmış olup, Grup 1’le karşılaştırıldığında anlamlı fark vardı(p=0,047). Çalışma gruplarının efor sonrasında ölçülen değerleri Grup 1e bazal değeri ile karşılaştırıldığında katalaz düzeylerinde anlamlı düşme olurken (p=0,033), SOD ve GPx değerlerinde anlamlı değişiklik olmadı (p<0,05). Grup 2’de efor sonrasında ölçülen CAT değeri bazal değeri ile karşılaştırıldığında azalmakla birlikte anlamlılık göstermedi (p=0,063). Grup 2’deki hastalarda yine SOD ve GPx değerlerinde efor sonrası ve bazal değerler arasında fark yoktu (p>0,05). Grup3’de ise efor sonrasında ölçülen SOD değeri bazal değerlere göre anlamlı derecede azalırken (p=0,014), CATve GPx değerlerinde anlamlı değişiklik olmadı (p<0,05).Yavaş koroner akım ve sendrom X gruplarında SOD, CAT ve GPx’in bazal enzim düzeyleri farklı bulundu. Bu da enzimlerin bu hastalıkların patofizyolojisinde yer aldığını gösterir. Bazal enzim düzeyleri incelendiğinde en düşük enzim düzeylerine sahip hasta grubu yavaş koroner akımlı olan hastalardı. Yapılan diğer çalışmalar göz önüne alındığında yavaş koroner akım grubunun prognostik olarak diğer gruplardan daha kötü olduğunu işaret edebilir. Tüm hasta grubunda, bazal ölçülen bazı antioksidan enzim düzeyleri ile anjiyografik olarak hesaplanan TIMI kare sayıları ile negatif ilişki (CAT ve LAD arasındaki pozitif ilişki olarak oksidan stresin daha fazla olabileceğini düşündürmektedir.Sonuç olarak egzersiz testi sonrasında ölçülen SOD değerleri bazalle karşılaştırıldığında sendrom X grubunda anlamlı olarak azalırken diğer gruplarda fark olmamıştır. Sendrom X hastalarında eforla ilişkili semptom ve iskemi bulgularının nedeninin egzersizle SOD aktivitesindeki azalmaya (artmış oksidatif strese bağlı rezerv tükenmesi) bağlı olduğunu düşündürmektedir.
