Polikistik over sendromlu infertilite olgularında insülin rezistansı ve leptin düzeyleri / Gülüzar Akçay; Danışman Tayfun Alper.
Özet
Çalışma polikistik over sendromlu infertilite olgularında insülin rezistansı ve leptin düzeylerini araştırmak için yapıldı. Bu çalışma Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniğinde 2000 Kasım - 2001 Eylül ayları arasında yapılmış klinik prospektif bir çalışmadır. Uygulanan yöntemler: Çalışma grubu 37'si polikistik over sendrom'lu ve 35'i kontrol olmak üzere 72 infertil olgudan oluştu. Oligo-amenore şikayeti olan ve 21.gün progesteron düzeyi 3ng/dl altında olan ve ultrasonografik olarak polikistik over görünümü olan hastalar polikistik over sendromu (PCOS)olarak kabul edildi. Kontrol grubu infertilite nedeniyle başvuran ;Fakat düzenli adet gören ultrasonografisinde overleri normal görünümde olan ovulatuar kadınlardı. Tüm hastalara 3 günlük karbonhidrattan zengin diyet sonrası,sabah aç karnına 2 saatlik 75 gr glukoz tolerans testi yapıldı (OGTT).OGTT esnasında glukoz ve insülin değerleri ölçüldü. Yine sabah aç olarak alınan kan örneklerinde FSH,LH,estradiol,androjenler,prolaktin,leptin ve lipid düzeylerine bakıldı. Kan örneklerinin hepsi menstrual siklusun erken folliküler fazında alındı. Hastaların vücut kilo indeksini ölçmek için ağırlık ve boy ölçüleri alındı. Bazal insülin düzeyleri ve bazal glukoz düzeyleri kullanılarak HOMA(homeostasis model assesment) formülü ile insülin rezistansı hesaplandı (HOMA=Bazal insülin/22.5*e-ın(bazal glukoz)).Tüm veriler SSPS programı ile bilgisayarda değerlendirildi.İstatistiksel değerlendirmelerde student t,regresyon analizi testleri kullanıldı. Çalışmanın bulguları: Ortalama bazal insülin düzeyi PCOS grubunda 17.62±8.92 miu/dl kontrolgrubunda 9.13±3.25 miu/dl idi. OGTT'ye yanıt olarak gelişen 1. saat insülin düzeyi ortalaması PCOS grubunda 91.31±42.99 miu/dl, kontrol grubunda 39.40±24.90 miu/dl idi. 2.saat insülin düzeyi ortalaması ise PCOS grubunda 52.57±55.89 miu/dl kontrol grubunda 25.49±22.64 miu/dl idi. Ortalama bazal glukoz düzeyi PCOS grubunda 91.31±15.93 mg/dl kontrol grubunda 91.20±10.27 mg/dl idi. OGTT sonrası ortalama 1.saat glukoz düzeyi PCOS grubunda 134.84±40.26 mg/dl, kontrol grubunda 117.91±31.06 mg/dl idi. Ortalama 2. saat glukoz düzeyi PCOS grubunda 114.21±28 mg/dl, kontrol grubunda 99.26±21.54 mg/dl idi. PCOS'lu hastalarda bazal insülin düzeyleri OGTT'ye yanıt olarak gelişen 1.saat ve 2. saat insülin düzeyleri kontrol grubundan yüksek bulunmuştur (P<0.0001,P=0.041,P=0.010).PCOS'lu hastalarda OGTT sonrası 1.saat ve 2.saat glukoz düzeyleri kontrol grubundan yüksek bulunmuştur (P=0.042,P=0.014).İnsülin direncini yansıtan ortalama HOMA değerleri PCOS grubundan 4.11±2.03, kontrol grubunda ise 1.95±0.75 idi. HOMA değerleri PCOS grubunda kontrol grubundan yüksek bulunmuştur (P<0.0001) Ortalama leptin düzeyleri PCOSgrubundan 27.36±13.42 ng/ml kontrol grubunda ise 14.32±6.70 ng/ml idi. Leptin düzeyleri PCOS grubunda kontrol grubundan yüksekti (P<0.0001).Ancak vücut kilo indeksi dikkate alınarak veriler kovarians analiziyle düzeltilip tekrar değerlendirildiğinde iki grup arasında istatistiksel olarak fark yoktu. Leptin ile vücut kilo indeksi arasında PCOS ve kontrol grubunda pozitif yönde korelasyon vardı (r=0.78 ve P<0.001).Yine leptin ile bazal insülin düzeyleri arasında PCOS ve kontrol grubunda pozitif yönde korelasyon vardı (r=0.82 ve P<0.001).Sonuç: PCOS'lu infertilite olgularında insülin düzeyleri kontrol grubundan yüksektir. PCOS'lu infertilite olgularda insülin rezistansı tespit edilmiştir. PCOS'lu hastalarda leptin düzeylerinde anlamlı bir artışın olduğu görülmüştür. Ancak PCOS'lu hastalardaki yüksek leptin düzeyleri vücut kilo indeksi kontrol edilerek tekrar değerlendirildiğinde bu farkın kaybolduğu izlenmiştir. Dolayısıyla PCOS'lu hastalarda leptin düzeylerinin farklı olabileceği tezi bizim çalışmamızın sonuçlarıyla desteklenmemiştir.
