Beyinde çinkonun sebep olduğu hücre ölümüne nitrik oksit sentaz inhibitörü aminoguanidinin etkisi / Fatih Mehmet Gökçe; Danışman Mustafa Ayyıldız.
Özet
Çinkonun nöronal hiperaktivite ve hücre ölümüne yol açtığına dair çok sayıda çalışma vardır. Bununla birlikte çinko nörotoksisitesine nitrik oksitin (NO) etkisini içeren bir çalışmaya rastlanamamıştır. Bu nedenle sıçanda somatomotor kortekse çinko sülfat verildikten sonra spesifik bir nitrik oksit sentaz (İNOS) enzim inhibitörü olan aminoguanidinin (AG) hipokampusa ait piramidal hücre sayısına olan etkisini tespit etmek üzere sunulan çalışma planlandı.2 l hacimindeki çinko sülfat (200 g/kg) sol hemisfere (Bregmanın lateraline) intrakortikal yoldan enjekte edildi. Kontrol grubuna aynı hacimde serum fizyolojik verildi. Tedavi (çinko + aminoguanidin) grubuna aminoguanidin (100 mg/kg) günde iki kez olmak üzere 7 ve 15 gün süreyle intraperitoneal yoldan verildi. Bu sürenin sonunda sıçanlar intrakortikal yoldan nötral formalin ile perfüzyona alındı. Hipokampustan elde edilen kesitler Kresyl violet ile boyandı. Stereolojik bir sayım metodu olan optik parçalanma yöntemi kullanılarak sol hipokampusa ait toplam piramidal hücre sayısı tespit edildi. Yedi günlük sıçanlarda, sol hipokampusa ait piramidal hücre sayısının kontrol grubunda 186 705 +- 3452.46, çinko grubunda 73 705 +- 1277.46 ve çinko + aminoguanidin grubunda 109 291 +- 1973.44 olduğu bulundu. Gruplar arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı idi (p küçüktür 0.05). Onbeş günlük sıçanlarda, sol hipokampusa ait piramidal hücre sayısının kontrol grubunda 171 960 +- 3348.74, çinko grubunda 71 587 +- 1443.85 ve çinko + aminoguanidin grubunda ise 104 537 +- 2658.31 olduğu tespit edildi. Gruplar arasındaki fark istatistik açıdan anlamlı bulundu (p küçüktür 0.05). Yedi ve 15 günlük gruplar toplam nöron sayısı yönünden karşılaştırıldığında aradaki fark istatistik açıdan anlamlı değildi (p büyüktür 0.05). Sunulan çalışma ile sıçanda çinkonun nörotoksik etkisinin spesifik bir NOS inhibitörü olan aminoguanidin tarafından azaltıldığına dair sonuçlar tamamen yeni bulgulardır. Elde edilen bulgular çinkonun merkez sinir sistemindeki nörotoksik etkisinde nitrik oksitin de rol oynadığını ve çinkoya ait bu etkinin NO tarafından artırıldığını göstermektedir.
