Stres ve depresyonda serotonerjik sistemin rolü / Burçin Erturan.

Abstract

Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji Anabilim Dalında ağırlıkları 100-200 g olan, 76 adet, her iki cinsten albino sıçan üzerinde yapılan bu çalışmada deneysel stress, deneysel depresyon ve serotonerjik ilaçların beyin bölgeleri ve plazma 5-HT düzeylerine etkileri araştırıldı. Deney hayvanları kontrol (Grup 1), SF+Stres uygulanan (Grup 2), SF+Depresyon uygulanan (Grup 3), Buspiron+Stres uygulanan (Grup 4), Buspiron+Depresyon uygulanan (Grup 5), Fluvoksamin+Stres uygulanan (Grup 6) ve Fluvoksamin+Depresyon uygulanan (Grup 7) olmak üzere 7 grupta incelendi. Her grubun Bulmus+ Pons, korteks, striatum, hipotalamus arabeyin ve plazma 5-HT düzeyleri spektroflorometrik yöntemle ölçüldü. Depresyon gruplarındaki sıçanların, uygulanan Porsolt'un zorunlu yüzme testindeki immobilizasyon süreleri tesbit edildi. Buspironun, stresin oluşturduğu 5-HT seviyesinin düşüşünü korteks bölgesinde tamamen önlerken, bulbus+pons, striatum, hipotalamus ve arabeyinde hiç etkilenmediği; plazma 5-HT seviyesinin strese bağlı yükselmesini önlediği, fakat kontrol seviyesine döndüremediği gözlenmiştir. Buspiron'un beyin bölgelerinde depresyon ile oluşan 5-HT seviyesindeki düşüşü hipotalamus bölgesinde hiç etkilemediği, fakat diğer bölgelerde düşme oranını azalttığı saptanmıştır. Depresyona bağlı plazma 5-HT seviyesindeki artışı da etkilediği, fakat kontrol seviyelerine ulaştıramadığı gözlenmiştir. Fluvoksamin'in stresin oluşturduğu düşüşü Bulbus+pons, korteks ve striatumda tamamen önleyerek, kontrol seviyelerine çıkarttığı saptanmıştır. Hipotalamus, arabeyin ve plazma 5-HT seviyelerinde ise etkili olduğu, fakat kontrol seviyelerine döndüremediği gözlenmiştir. Depresyonun oluşturduğu 5-HT değişikliklerini de hem beyin bölgeleri, hem de plazmada etkilediği, fakat hiçbirinde kontrol seviyelerine döndüremediği saptanmıştır. Zorunlu yüzme testinde immobilizasyon sürelerine buspiron'un etkisi olmazken, fluvoksamin bu süreyi anlamlı olarak kısaltmıştır.