Acil serviste beyin damar hastalığı tanısı alan hastaların retrospektif olarak değerendirilmesi / Celal Katı; Danışman Dursun Aygün

Abstract

Beyin damar hastalıkları (BDH) beyin damarlarının, primer patolojileri ile ilişkili olarak asemptomatik veya beynin bir bölgesinin geçici veya kalıcı olarak,iskemi veya kanama nedeniyle etkilenmesine bağlı gelişen klinik tablolardır.Biz bu çalışmada bölgemizde bir referans hastanesi olan 19 Mayıs ÜniversiteiTıp Fakültesi AcilAD'nda akut BDH tanısı alan hastaların verilerinin retrospektif olarak incelenmesini böylelikle,akut BDH'lı olguların acil servise (AS) getirilme zamanları, AS'te kalış süreleri ve AS sonrası durumlarının belirlenmesi yanısıra akut BDH alt tiplerinin sıklığı ortaya koymayı amaçladık.Çalışma Eylül 2001- Ocak 2004 tarihleri arasında başvuran 911 akkut BDH'li hastaların klinik kayıtları üzerinden yapıldı.Olguların demografik özellikleri başvuru şikayetleri, risk faktörleri, mental durumu, vital bulguları, AS'e varma ve gözlem süreleri, rutin laboratuar tetkikleri ve radyolojik tetkik sonuçları incelendi.Hastalar [45, 45-65 ve ]65 yaş gruplarına ayrıldı.Bu verilere göre akut BDH alt grupları birbiri ile karşılaştırıldı.Hastaların %49,1'i kadın, %50,9'u erkek idi.Olguların %46,2'si 65 yaş üstü, %44'ü 45-65 yaşa arası ve %9,8'i 45 yaş altında idi. Tüm hastaların ortalama yaşı 62,8 yıl olup,tanı gruplarına göre yaş ortalaması,iskemik inmede (İİ) 67,1, intraserebral kanamada (İSK) 62,4 ve subaraknoid kanamada (SAK) 55,9 yıl idi.Akut BDH tüm acil başvurularının %4,4'ünü oluşturdu.Hastaların İİ %42'sinde İSK %30'unda, SAK %27'sinde ve geçici iskemik atak (GİA) %1'inde mevcut idi.Olguların %65,1'inde hipertrdı ve anlamlı olarak diğer risk faktörlerinden fazla idi (p[0,05).Hipertansiyonu kalp hastalıkları (%21,7),geçirilmiş inme öyküsü /%21,7), atrial fibrilasyon (AF) (%18,2), diyabetes mellitus (DM)(%14,9) ve sigara (%13) içimi izlendi.Tüm hastaların %3,6'sında inme aile öyküsü mevcut idi.Hastaların %10,5'inde ateş yüksekliği tespit edilmiş oluporansal olarak tanı grupları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık yoktu (p]0,05).Elektrokardiyografide (EKG) AF,İİ' li hastalarda (%37,5) diğer inme alt tiplerine göre anlamlı olarak fazla idi (p[0,05)Hastaların %70'inde hiperglisemi vardı ve en sık İSK grubunda (%79,1)görülmekle beraber istatistiksel olarak anlamlı değildi (p]0,05).Hastaların %26,7 sinde ve en sık olarak SAK tanı grubunda (%30,7)hiponatremi tespit edildi.İskemik inme tanısı alan hastaların %4,2'sinde hemotokrit yüksekliği saptandı.Klinik olarak akut BDH düşünülen olguların %13,3'ünde bilgisayarlı beyin tomografisi (BBT) normal iken ,İİ'de bu oran %24,1 idi.Manyetik rezonans görüntüleme (MRG) ise hastaların %11,3'ünde normal idi.İskemik inmede en sık görülen infarkt alanı orta serebral arter bölgesinde olup (%64) onu laküner infarkt (%17),serebellar arterler (%11),posterior serebral arter (%4) anterior serebral arter (%3) ve lentikülostriat infarktı (%1) izledi.İntraserebral kanama en sık bazal ganglion bölgesinde (%40) görülürken ,bunu sırası ile lobar (%20) talamus (%18),pons (%12) ve serebellumdaki (%10) kanamalar takip etti.İskemik inmeli hastaların %10,3'ü evden, %89,7'si başka bir hastaneden sevk yoluyla AS'e getirilmişti.Bu hastaların %20,7'si ilk 3 saatte,%38,5'i 3-6 saatte ve %40,8'i 6 saat sonra AS'e başvurmuş olup evden gelen İİ'li hastaların ilk 3 saatte başvuru oranları (%20,7) olanlara göre istatistiksel yönden anlamlı olarak daha yüksekti (p[0,05).Hastaların %75'i ilgili servislere yatırılmış olup %22,3'ü kurumuna sevk edildi.Hastaların AS'te ölüm oranı %2,7 olup bu oran SAK tanı grubunda en yüksekti (%45,6).Sonuçlarımız daha önceki çalışmalarla büyük paralellikler göstermesine rağmen bölgesel farklılıklardan kaynaklandığını düşündüğümüz bazı farklılıkların da olduğu görülmüştür.Ülkemizdeki akut BDH'nın epidemiyolojisini araştırmak için daha fazla prospektif çalışmaların yapılması gerektiği açıktır.Ama en önemli sorun trombolitik tedavi için altın pencere dönemi olan ilk 3 saat içinde merkezimize ulaştırılan hasta oranının azlığıdır.