Kardiyopulmoner resüsitasyon sonrası prognoz belirlemede Apache IIi GKS ve CPC skorlarının karşılaştırılması / Ayten Karamustafa; Danışman Zahide Doğanay.

Abstract

Kardiyopulmoner arrest (KPA) sonrası sağ kalanların yarıdan çoğu,persistan koma yada vegatatif durum tanılarıyla ölmektedir.Geri kalan hastalar ise beyin hasarının çeşitli spektrumlarını sergiler ve bu hastaların %5'inden fazlası hastaneden kalıcı beyin hasarıyla ayrılırlar.Bu durum , doktoru, aileleri ve toplumu, terapötik, etik ve ekonomik problemlerle karşı karşıya getirmektedir. KPA sonrasında son durumu tahmin edebilmek amacıyla; KPA ile ilişkili faktörlerin dışında farklı klinik skalaların da prognozu belirlemedeki güçlerini araştıran çeşitli çalışmalar yapılmıştır.Ancak;günümüzde KPA sonrasında kardiyopulmoner Resüsitasyon (KPR)'un başarısını takip etmede,sağkalım ve prognozu değerlendirmede tek başına geçerli ve yeterli bir yöntem mevcut değildir.Bu çalışmada başarılı KPR uygulanan hastalarda, erken dönemde sağkalım ve prognoz tahmininin yapılıp yapılamayacağının araştırılması amaçlandı.Çalışmaya,KPA ile Acil Servis'e getirilen veya Acil Servis'te gözlem altındayken KPA gelişmesi sonucu KPR uygulanan rastlantısal 76 erişkin hasta alındı.Kontrol grubu olarak da 76 erişkin hasta çalışmaya dahil edildi.Grup 1,spesifik tıbbi tanılara sahip olan, KPR uygulanmış 76 erişkin hastadan oluşturulurken; kontrol grubunu, grup 1'deki hastalarla aynı tanıları almış ve KPA sonrası yapılan müdahalelere rağmen hiç cevap alınamayan ve exitus kabul edilen hastalar çalışma dışı bırakıldı.Hastaların KPR sonrası erken dönemde (bir saat içinde)Acute Pysiology And Chronic Health Evaluation II (Apache II),Glosgow Koma Skalası (GKS),Serebral Performans Kategorisi (CPC) skalalarının tayini yapılarak;sensitivite , spesifite ve son durum tahminindeki güçleri karşılaştırıldı.Skorların karşılaştırılmasına ek olarak; hastane içi KPR standart kayıt formuna her hasta için kaydedilen bilgiler kullanılarak arrest öncesi ve sonrası bazı faktörlerle (hastanın yaşı,cinsiyeti,tanısı,arrestin meydana geliş yeri,arrestin tanıklı olup olmadığı,ilk kardiyak ritm,arrest-KPR süresi,KPR uygulama süresi,hastanın KPR sonrasında yattığı bölüm,spontan solunumun başlama süresi,yaşam süresi,hastanede kalma süresi gibi) prognozun ilişkili olup olmadığı da araştırıldı.Ex olan hastaların yaş ortalaması (61,64 ±16.3), yaşayan hastaların yaş ortalamasına (48,65 ±18,76) kıyasla daha yüksekti (p[0.05).Sağkalım oranı,70 yaşından genç hastalarda %32.1,70 yaşın üstündeki hastalarda %13 olarak tespit edildi.Ex olan hastaların hastanede kalma süresi (7.42 ± 15.11 gün), yaşayan hastaların hastanede kalma süresi (17.5 ± 12.95 gün) ile karşılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlı fark bulundu (p[0.001).Anoksi süresi, ölen hastalarda yaşayan hastalardan daha yüksek bulundu.Ex olan hastaların ortalama anoksi süresi 3.84 ± 6.18 dk., yaşayan hastaların ortalama anoksi süresi ise 1.1 ± 2.05 dk. bulundu.İstatistiksel olarak anlamlı fark saptanmadı (p]0.05).Logistik regresyon analizi yapıldığında,olguların yaşama durumu,yaşla ve GKS ile istatistiksel olarak ilişkili saptandı.Skalaların sağkalım ve mortalite tahminindeki güçlerini değerlendirmek için yapılan Rocanaliz sonrasında cut-off değerleri; GKS için 10, Apache II için 14, CPC için 2 olarak tespit edildi.GKS için,Sensitivite: %78.95, Spesifite: %97.4, Prediktif değer (+): %96.8, Prediktif değer (-): %88.2; Apache II için, Sensitivite: %85.5, Spesifite: %88.16, Prediktif değer (+): %87.84, Prediktif değer (-):%85.9; CPC için,Sensitivite: %67.1,Spesifite:%97.4,Prediktif değer (+):%96.2, Prediktif değer (-):%74.7 bulundu.Son durum tahmininin daha doğru yapılabilmesi için ; bizim çalışmamıza benzer çalışmaların sayısı artırılarak ileride skorlama sistemlerinin KPA hastalarında yaygın kullanımı sağlanabilir.Hatta KPR 'un sürdürülmesi veya sonlandırılması kararı verilebilir.Böylece gelişmekte olan ülkemizde,kötü prognozlu hastaların erken dönemde belirlenmesi ile,bu hastalara uygulanan pahalı ve yoğun tıbbi tedavinin gereksiz yere sürdürülmesi önlenebilecek, ekonomik yük azaltılabilecektir.