Onkoloji polikliniğe başvuran kanser hastalarının evde bakım ihtiyacı ve bakım veren kişilerin yaşam kalitesi / Serap Alptekin ; Danışman Füsun Yarış

Abstract

Kanser insidansının artması sağ kalımın uzaması hastane dışında bakım eğiliminin artması ile kanser uzun dönem bakım gerektiren bir durum haline gelmiştir.Kanser tanısı sadece etkilenen hastada değil hastanın ailesinde de önemli etkiler oluşturmaktadır.Bu çalışmanın amacı kemoterapi alan kanser hastalarına bakım veren aile üyelerinin sosyo demografik özellikleri yaşam kalitesi ve depresyon düzeylerinin belirlenerek hasta ve bakım veren açısından evde bakım ihtiyacını belirlemektir. Araştırma kesitsel tipte, tanımlayıcı nitelikte bir araştırmadır.Bu amaçla Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı Onkoloji polikliniğine bağlı kemoterapi ünitesine Şubat 2007 - Nisan 2007 tarihleri arasında başvuran hastaların beraber geldikleri hastaya bakım veren aile üyelerinden hasta hakkında bilgi verebilecek ve çalışmaya dahil olma kriterlerine uyan toplam 126 hastanın bakım vereni dahil edilmiştir.Araştırmada veri toplamak için hastaların ve bakım verenlerin sosyodemografik özelliklerini de içeren anket formu Dünya Sağlık Örgütü tarafından geliştirilen yaşam kalitesi ölçeği kısa formu Türkçe versiyonu (WHOQOL-BREF-TR) ve Beck Depresyon Envanteri (BDE) kullanılmıştır.Bakım verenlerin %20,6'sının BDE toplam puan ortalaması,BDE kesim değerinin üstündedir. WHOQOL-BREF (TR) alan puan ortalamaları; bedensel alan puanı15,3 ± 2,8, ruhsal alan puanı 14,6 ± 2,8, sosyal alan puanı 14,4 ± 3,3, çevresel puan türü13,7 ± 2,8 ve çevresel alan TR puanı 14,0±2,5 şeklinde saptanmıştır.Kanser hastalarına bakım verenlerin %53,2'si kadındır, %81'i evlidir, %46,8'i hastanın eşi %36,5'i hastanın çocuğudur.Bakım verenlerin yaş ortalaması 45 (SD=11,6)'dir ve hastaların yaş ortalamasına göre daha gençtir.Yine bakım verenlerin %70,6'sı hastası ile aynı evde yaşamaktadır, %60,3'ü bakım hizmeti için yardım almaktadır ve bunların %20,6'sına çocukları yardım etmektedir.Bakım verenlere göre bakım verdikleri hastalarının en az bir veya birden fazla yaşam aktivitesi için desteğe ihtiyaçları olduğu belirlenmiştir. Bakım verenlerin yaşının ileri olması, çalışmıyor olması, kadın cinsiyet,eğitim seviyesinin düşük olması, tanı almış hastalığının olması, tanıdan sonra geçen sürenin 18 ayı geçmesi ve sosyal faaliyetlere katılamaması bakım verenlerin yaşam kalitesi ve depresyon düzeylerini olumsuz yönde etkilemektedir.Sonuç olarak kanserden hastanın ailesinin de olumsuz yönde etkilendiği görülmektedir.Bakım kapsamına bakım verenlerin de dahil edilerek evde bakım hizmetlerinin yaygınlaştırılması ile bakım verenlerin yükünün azaltılabileceği öne sürülebilir.