Amasya yöresi alevileri tarihçesi, inançları, örf ve adetleri / Harun Yıldız; Danışman Ahmet Turan.

Abstract

Amasya Yöresi Alevileri Tarihçesi, İnançları, Örf ve Adetleri" isimli çalışmamız, giriş ve dört bölümden oluşmaktadır. Araştırmanın ilk bölümü olan konunun giriş bölümünde, konunun önemi, amacı, araştırma boyunca uygulanan yöntem ve teknikler ile araştırmanın problemleri üzerinde durulmuştur. Birinci bölümde, Amasya ilinin tarihiyle birlikte, Türkler arasında Alevîliğin ortaya çıkışı, Alevî Türkmen boylarının Amasya yöresine yerleşmeleri ve Alevîlik'le ilgili kavram ve deyişler ele alınmıştır.İkinci bölümde, Amasya yöresi Alevîleri'nin coğrafi dağılımları ile demografik yapıları tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışmamızın belkemiğini oluşturan üçüncü bölümde ise, bu yöredeki Alevîlerin inanç ve ibadet anlayışları pratik örneklerle ele alınırken; bu çerçevede inançlar kısmında, Allah-Muhammed-Ali üçlemesi ile Hz. Ali'nin konumu çözümlemeye çalışılmış; ibadet/erkân kısmında da, namaz, oruç, hac ve zekat gibi temel İslamî ibadet şekillerine Alevî topluluklar tarafından nasıl bakılıp değerlendirildiğine değindikten sonra, temel bir ritüel olarak ortaya çıkan âyin-i cem üzerinde durulmuştur.. Bunun yanında "dört kapı kırk makam" ve "üç sünnet yedi farz" şeklinde ortaya çıkan ahlak anlayışı ile ahlakî kurallar üzerinde durulmuştur. Son bölüm olan dördüncü bölümde, yöre Alevîlerinin doğum, sünnet, evlilik ve ölüm ile ilgili örf ve âdetleri ile dedelik, cem evi, düşkünlük ve musahiplik gibi dinî kurumlar ele alınmış, ayrıca bu kurumların günümüz koşullarında içlerinde bulundukları durum ve sahip oldukları problemler de tespit edilmeye çalışılmıştır.