Nitrik oksit sentaz (NOS) inhibitörlerinin sıçanda pasif sakınma şeklindeki öğrenme davranışına etkisi / Mehmet Yıldırım; Danışman Cafer Marangoz

Abstract

Atmosferik bir gaz olan nitrik oksidin(NO) memeli hücreleri tarafından sentezlendiğinin bulunması ve vazodilatasyon,tümör hücrelerinin öldürülmesi gibi birçok biyolojik olaydaki rolünün keşfi NO üzerine ilgiyi artırmıştır.Yapılan çalışmalarda MMS'de nöronal NOS'un varlığı ve NO Üretiminin olduğu tesbit edildi.Nitrik oksitin aynı zamanda bir nörotransmitter olarak tanımlanması,onun öğrenme ve hafızanın sinaptik bir modeli kabul edilen uzun süreli potansiyasyonda(LTP) varlığı bilinen fakat birtürlü bulunamayan retrograd haberci olabileceği düşüncesini doğurmuştur. Sunulan bu çalışmada NOS inhibitörü olarak L-NAME(N-Nitro-L-arjinin metil ester hidroklorid) kullanıldı.Deney için Beş grup sıçan hazırlandı ve bu gruplara inraperitonal yoldan etkileri araştırılmak üzere 1ml/kg %0.9NaCl(kontrol), 1000mg/kg L-Arjinin,60mg/kg L-NAME,60mg/kgD-NAME ve son grubada 1000mg/kg L-Arjinin ile 60mg/kg L-NAME birlikte verilmiştir.Karanlık ve aydınlık bölümden oluşanve karanlıkbölüm zeminine elektrik akımı verilebilen pasif sakınma düzeneğinde,öğrenme denemesi yapılmadan 30dk. önce sıçanlara intraperitonal yoldan etken maddeler uygulandı.Pasif sakınma düzeneğinin aydınlık bölümüne yerleştirilen sıcan karalık bölüme geçtiğinde aradaki sürgülü kapak kapatılarak ayaklarından elektrik akımı verildi. Öğrenme denemesinden 24 saat sonra yapılan kontrol deneyinde sıçanların ilk defa karanlık bölüme geçtikleri süre (sakınma latensi),aydınlık bölümde kaldıkları toplam süre (ışık latensi),karanlık bölüme baş uzatma ve giriş-çıkış sayıları aydınlık bölümde yaptıkları donma ve temizlenme davranış süreleri kaydedildi. Işık latensinin baş uzatma ve giriş-çıkış sayılarının toplamına bölümü ile elde edilen ve hafıza göstergesi kabul edilen hatırlama değerinin L-NAME gurubunda;kontrol grubuna göre anlamlı derecede azaldığı saptandı(P‹0.01). L-NAME grubu sakınma latensinin de kontrol grubuna göre anlamlı oranda azaldığı sapandı (P‹0.05).Ayrıca karanlık bölümden korkma bulgusu kabul edilen donma davranışının L-NAME grubunda ve L-NAME+L-arjinin grubunda;kontrol grubuna göre anlamlı olarak azaldığı saptandı. (P‹0.001;P‹0.01) Bu sonuçlara göre, NOS enziminin İnhibisyonu sonucu,pasif sakınma davranışının öğrenilmesi engellenmektedir.