Beyinde demirin sebep olduğu hücre ölümüne kalsiyum kanal blokerlerinin etkisi / Mehmet Ömer Bostancı; Danışman Faruk Bağırıcı.

Abstract

Demirin nöronal hiperaktiviteye neden olduğu ve oksidatif stresi indüklediğine dair bir çok çalışma mevcuttur. Parkinson ve Alzheimer gibi nörodejeneratif hastalıklarda beyinde demirin aşırı miktarda tespit edilmiştir. Bir çok araştırıcı hücre içinde aşırı kalsiyum birikimi ile nöronal ölümler arasında ilişki kurmuştur. Hücre içi kalsiyum miktarının artışı ise oksidatif hücre ölümünün aracısı olarak ileri sürülmektedir. Sunulan çalışmanın amacı sıçan somatomotor korteksine verilen hippokampusta nörotoksik etkiye sahip olup olmadığını belirlemek ve eğer toksik etkili ise kalsiyum kanal blokeri flunarizinin bu toksisiteyi nasıl etkilediğini stereolojik yöntemle araştırmaktır. Bu amaçla kontroldemir ve demir+flunarizin olmak üzere 7'şer sıçandan oluşan 3 grup oluşturuldu. Demir grubu sıçanların sol somatomotor korteksine 2.5ul 200 mM'lık FeCl3 kontrol grubuna aynı hacimde serum fizyolojik ve demir+flunarizin grubuna ise 2.5 ul 200 mM'lık FeCI3 ve hemen yanına 2 ul hacim içerisinde 1 mg/kg dozunda flunarizin intrakortikal yolla verildi. Demir+Flunarizin grubundaki sıçanlara intraperitoneal yolla 10 gün süreyle, 10mg/kg dozunda flunarizin verilmeye devam edildi. Bu sürenin sonunda sıçanlar intrakardiyal yoldan nötral formalinle perfüzyona alındı. Hippokampustan elde edilen kesitler cresyl violet ile boyandı. Sterolojik bir sayım metodu olan optik parçalanma yöntemi kullanılarak sağ ve sol hippokampus piramidal hücre sayıları tespit edildi. Sol hippokampus piramidal hücre sayıları kontrol grubunda 634684 ± 9642;demir grubunda 433953 ± 18422 ve demir+flunarizin grubunda 597187 ± 10309 olarak bulundu. Sağ hippokampus piramidal hücre sayıları da kontrol grubunda 641787 ±9819;demir grubunda 435093 ±20848 ve demir+flunarizin grubunda 630150 ± 4729 olarak tespit edildi. Her 3 grupta da sağ ve sol hemisferler arasında anlamlı bir fark yoktu (p>0.05).Gruplar arasındaki fark ise istatistiksel olarak anlamlıydı (p<0.001).Elde edilen bulgular demirin oluşturduğu nörotoksin etkinin kalsiyum kanal blokeri flunarizin tarafından hücre içine Ca² girişini engelleyerek azaltıldığını göstermektedir.