Purinerjik agonist ve antagonistlerin omurilik reflekslerine olan etkileri / Mehmet Boşnak; Danışman Niyazi Taşçı.
Özet
Organizmada meydana gelen toksisite sonucu açığa çıkan serbest radikallerin, organlarda hasara sebep oldukları bilinmektedir.Redükte glutatyon (GSH) ve total tiol (-SH) beyin dokusundaki en önemli antioksidan maddelerdendir.Akut etanol (ETOH) alımı beyindeki GSH ve total tiol düzeylerinde belirgin azalmalar meydana getirmektedir.Etanölün merkezi sinir sisteminde meydana getirdiği toksik etkilerin birkaçından lipid peroksidasyon (TBARS) sorumlu olabilir.Birçok klinik ve deneysel çalışma Vitamin E uygulamasının alkolün neden olduğu toksiteyi azalttığını ve lipid peroksidasyonunu duraklattığını ileri sürmektedir.ETOH ve vitamin E'nin koklear nukleus dahil periferik işitme sisteminin önemli elemanlarının yer aldığı beyin sapı üzerine ve koklear nukleus hücre sayısına etkisi bu çalışmayla araştırıldı. Biyokimyasal grupların (8 grup) her birinde 10, histolojik grupların (8 grup) her birinde ise 5 adet olmak üzere bu çalışmada toplam 120 adet erkek albino Wistar sıçan kullanıldı.Sıçanlar; Grup I (Kontrol (su), Grup Ie (Kontrol (su) + Vitamin E), Grup II (%10'luk ETOH), Grup IIe (%10 ETOH+Vitamin E.), Grup III (%25'lik ETOH), Grup IIIe (%25'lik ETOH+VitaminE.), Grup IV (%35'lik ETOH) ve Grup IVe (%35'lik ETOH+Vitamin E.) şeklinde gruplandırılır.Dört gruba (Grup Ie. IIe, IIIe ve IVe) 100mg/kg/gün şeklinde intraperitoneal olarak vitamin E uygulandı.Yirminci günün sonunda biyokimyasal gruptaki sıçanların kafaları kesilerek oksijenlenmiş yapay beyin solüsyonu içerisinde kafatasından beyinleri çıkartıldı. Beyin sapları; beyin hemisferleri ve beyincikten ayrılarak homojenizasyon işlemlerinden geçirildi.Bu homojenatlarda GSH (nmol/mg yaş doku proteini), total tiol (mmol/mg yaş doku proteini) ve TBARS (nmol/mg yaş doku proteini) düzeyleri ölçüldü.Histolojik gruptaki sıçanlar ise intrakardiyal yoldan perfüze edilerek fiksasyon işlemlerine tabi tutuldu ve koklear nukleusu ihtiva eden beyin sapı beyincikten ayrılmadan glikolmetakrilat gömme ortamına gömüldü. Elde edilen bloklardan 40mm kalınlığında kesitler alındı. Daha sonra kesitlerdeki koklear nukleus bölümlerinde (sağ-sol VCN ve DCN) en az hata ile doğru sonuç verebilen bir stereolojik teknik olan optik fraksiyonlama metodu ile hücre sayımı yapıldı. Biyokimyasal ölümler sonucunda; kontrol grubu ile %10, %25 ve %35'lik konsantrasyonlarda ETOH alan sıçanların beyin sapı GSH düzeyleri sırasıyla; 5.36 ± 0.59, 3.23 ± 0.80, 2.06 ± 0.52 ve 1.14 ± 0.79 (Ort. ± SD) olarak bulundu. ETOH + Vitamin E (100mg/kg/gün; i.p.) uygulanan tüm gruplardaki GSH düzeyleri kontrole göre düşük [Grup Ie, IIe, IIIe ve IVe'de sırasıyla ; 6.51 ± 0.52, 4.41 ± 0.75, 4.40 ± 0.46 ve 4.35 ± 0.61] olmasına rağmen ETOH gruplarına göre daha yüksekti (p<0.05). Grup I ve Grup Ie'de total tiol miktarları; 1.17 ± 0.28 ve 1.08 ± 0.29 şeklindeydi. Grup II, Grup III ve Grup IV'de bu değerler sırasıyla; 0.94 ± 0.19, 0.47 ± 0.13 ve 0.32 ± 0.08 bulunurken; Grup IIe, Grup IIIe ve Grup IVe'de ise sırasıyla; 0.89 ± 0.20, 0.70 ± 0.15 ve 0.81 ± 0.24 olarak tespit edildi. Lipid peroksidasyon (TBARS) düzeyleri; kontrol grubunda 1.15 ± 0.59, Grup II'de 6.20 ± 1.81, Grup III'de 12.45 ± 2.5 ve Grup IV'de 17.69 ± 6.32 olarak bulundu. ETOH+Vitamin E uygulanan gruplar ile kontrol grubu (Grup I ) karşılaştırıldığında beyin sapı lipid peraksidasyon düzeylerinde anlamlı değişmeler bulundu (p<0.05). Bu değerler Grup Ie'de 1.00 ± 0.51,Grup IIe'de 4.00 ± 1.44, Grup IIIe'de 7.69 ± 1.35 ve Grup IVe'de 9.67 ± 1.46 olarak tespit edildi.Bununla birlikte Grup I ile Grup Ie arasında anlamlı bir farklılık bulunamadı (p>0.05). Hücre sayımı sonucunda ise; Grup I, Grup II, Grup III ve Grup IV'deki sıçanların sağ VCN'larındaki ortalama hücre sayıları sırasıyla; 25544 ± 894, 225548 ± 760, 16439 ± 1982 ve 12204 ± 1947 adet (Ort. ± SD) olarak bulundu. ETOH + Vitamin E uygulanan tüm grupların (Grup Ie ve Grup IIe dışında) sağ VCN hücre sayılarında ise, ETOH uygulanan gruplara oranla hücre sayısında istatiksel olarak anlamlı bir fark görülmektedir (p<0.05). Vitamin E uygulanan tüm gruplarda (Grup Ie, Grup IIe. Grup IIIe ve Grup IVe) sırasıyla; 24890 ± 1038, 23974 ± 1704, 20057 ± 1263 ve 16788 ± 1062 adet toplam hücre sayısı elde edilmiştir. Sadece ETOH alan sıçanların sol VCN'lerindeki ortalama hücre sayıları sırasıyla; Grup I'de 25853 ± 1925, Grup IIe 22126 ± 680, Grup III'de 17327 ± 1160 ve Grup IV'de 12014 ± 1635 olarak bulundu. ETOH + Vitamin E uygulanan, Grup Ie ve Grup IIe'nin haricindeki tüm grupların sol VCN hücre sayılarında ise, ETOH grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı bir artış görülmektedir. Vitamin E uygulanan tüm gruplarda toplam olarak ( Grup Ie, IIe, IIIe ve IVe) sırasıyla; 23896 ± 1178, 23138 ± 846, 18269 ± 1210 ve 15874 ± 510 adet hücre tespit edildi. Sağ ve sol VCN'de yapılan sayımlar sonucunda elde edilen hücre sayıları istatistiksel olarak karşılaştırıldı. Yapılan hesaplamalar neticesinde hücre sayısı bakımından sağ VCN ile sol VCN'in sadece ETOH ve ETOH + Vitamin E alan grupları arsında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunamadı (p>0.05). Grup I, Grup II, Grup III ve Grup IV'deki sıçanların sağ DCN'larındaki ortalama hücre sayıları sırasıyla; 18250 ± 907, 16252 ± 981, 12941 ± 314 ve 9092 ± 481 olarak bulundu. ETOH + Vitamin E uygulanan Grup IIIe ve Grup IVe'nin (Grup Ie ve Grup IIe hariç) sağ DCN hücre sayılarında ETOH gruplarına göre istatistiksel olarak anlamlı bir artış görülmektedir. Grup Ie, IIe, IIIe ve IVee sırasıyla; ortalama olarak 18019 ± 1699, 17090 ± 1414, 14402 ± 491 ve 13996 ± 616 adet toplam hücre tespit edildi. Grup I, Grup II, Grup III ve Grup IV'deki sıçanların sol DCN'larındaki ortalama hücre sayıları sırasıyla; 17352 ± 1192, 15527 ± 350, 12580 ± 355 ve 9722 ± 315 olarak bulundu. ETOH + Vitamin E uygulanan tüm grupların sol DCN hücre sayılarında ise (Grup Ie ve Grup IIe hariç), ETOH gruplarına göre istatistiksel olarak anlamlı bir artış görülmektedir (p<0.05). Ortalama hücre sayısının Vitamin E uygulanan tüm gruplarda (Grup Ie, Grup IIe, Grup IIIe ve Grup IVe) sırasıyla; 17664 ± 1331, 16025 ± 555, 15117 ± 247 ve 13188 ± 802 adet olduğu tespit edildi. Sağ ve sol DCN'da yapılan sayımlar sonucunda elde edilen hücre sayıları istatistiksel olarak karşılaştırıldı. Yapılan hesaplamalar neticesinde hücre sayısı bakımından sağ DCN ile sol DCN'un ETOH ve ETOH + Vitamin E alan grupları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark yoktu (p>0.05). Bu bulgulardan da anlaşıldığı gibi, hücre sayımı yapılan gruplarda da alınan etanolün konsantrasyonuna bağlı olarak hücre sayısında bir azalma meydana geldiği; Vitamin E uygulaması sonucu hücre ölümünün azaltıldığı, fakat kontrol düzeyine gelmediği tespit edildi. Bu sonuçlar koklear nukleus ve beyin sapında etanolün antioksidan savunma sistemini zayıflatarak lipid peroksidasyonunu indüklediğini ve buna bağlı olarak hücre ölümünü artırdığını göstermektedir.
