Türklerde geleneksel aba güreşleri üzerine bir araştırma / Hasan İmamoğlu; Danışman Mehmet Türkmen.

Abstract

Bu araştırma, Türk milli kültür halkalarından olan geleneksel aba güreşlerinin tasviri yapılırken, bu spor veya sporların tarihi süreç içerisinde geçirdiği aşamalar ve günümüzdeki durumu tesbit edilmeye çalışıldı. Çalışmada Türk ve dünya spor tarihine yansıyan yönüyle eski Türkler'den günümüze aba güreşleri hakkında az ve sınırlı olan yerli kaynakların yanısıra, Asya Türk Cumhuriyetleri ile özellikle Orta Asya Türk Cumhuriyetleri ve Rusya'da da yayınlanmış birçok kaynaktan dil ve geleneksel kültür unsurları ile birlikte birçok resimlerle de destekleme yoluna gidildi. Bu metodla yerinde ve yeni elde edilen bilgiler farklı veya eksik olduğu sanılan eski bilgilerle karşılaştırılarak konuya yeni bir bakış ve boyut getirilmeye çalışıldı. Bu çerçevede,Türkiye dışı Türk toplumlarının hemen hepsinde benzeri ya da aynı motiflerle yapıldığı görülen aba güreşleri; XVI. Asra kadar Anadolu'da devlet düzeyinde yapılırken, bu asırlardan sonra sadece halk arasında kaldığı görülmüştür. Günümüz Türkiye'sinde ise, sadece Hatay ve Gaziantep de farklı şekillerde, fakat aynı tarzlarda yapıldığı görülmüştür. Türkiye ve Türkiye dışı Türk toplumlarında yapılmakta olan aba güreşlerinin giyim, kuşam ve kurallarında ufak farklılıklar gözükse de, tarz, karakter ve motif bakımından aynı milli nitelikleri taşıdıkları gözükmüştür. Bu güreşin, Türkiye'de yapılmakta olan şalvar, kara kucak ve yağlı güreşlerden daha engin ve zengin bir geçmişe sahip olduğu; yine XIX. asrın son çeyreğinde Japonya'da ortaya çıkan judo'da asırlar önce yapıldığı ve kurallarıgünümüz judosoyla aynı paralelde olduğu görülebilmiştir.