Amasya ili kıl keçisi ıslah projesi kapsamında elde edilen saanen x kıl keçisi (F1) melezleri ile saf kıl keçilerinin büyüme ve diğer yetiştiricilik özellikleri bakımından mukayesesi / Hilal Tozlu; Danışman Mustafa Olfaz
Özet
Kıl keçilerin ormana verdiği zararı azaltmak ve süt verim yönlerinin iyileştirilmesi amacıyla Amasya ili Kıl keçisi ıslah projesine başlanılmıştır. Bu proje kapsamında yapılan araştırmada, Amasya'nın Sarılar köyü yetiştirici koşullarında Saanen ve Kıl keçi tekeleri kullanılan sürünün döl verim özellikleri ve elde edilen Saanen x Kıl (F1) melezleri ile Kıl keçi oğlaklarının değişik dönemlerde canlı ağırlık, günlük canlı ağırlık artışı, vücut ölçüleri ve yaşama gücü özellikleri belirlenmiş ve eş zamanlı olarak karşılaştırılması yapılmıştır. Saanen ve Kıl keçi tekeleri kullanılan Kıl keçi sürüsünün ortalama döl verim değerleri; tekealtı keçi başına kısır kalan keçi oranı %9.09, gebe kalan keçi oranı %90.91, doğuran keçi oranı %90.91, tek doğuran keçi oranı %86.92, ikiz doğuran keçi oranı %13.08, yavru atan keçi oranı %0.00, ölü doğum yapan keçi oranı %2.31, tekealtı keçi başına doğan oğlak sayısı 1.03 ve sütten kesilen oğlak sayısı 0.88, doğuran keçi başına doğan oğlak sayısı 1.13 ve sütten kesilen oğlak sayısı 0.96, tekealtı keçilere göre oğlak verimi %103 ve doğuran keçilere göre oğlak verimi ise %113 olarak bulunmuştur.Saanen x Kıl (F1) ve Kıl keçi oğlakların sırasıyla doğum ağırlıkları 3.59±0.05 ve 3.72±0.10 kg, 30. gün ağırlıkları 8.86±0.11 ve 8.50±0.25 kg, 75. gün ağırlıkları 16.8±0.22 ve 16.00±0.53 kg olarak tespit edilmiştir. Doğum, 30. gün ve 75. gün canlı ağırlıkları üzerine genotipin etkisinin önemsiz (p]0.05), doğum tipi ve cinsiyetin etkisinin önemli (p[0.05) olduğu bulunmuştur. Ana yaşının 30. gün ve 75. gün canlı ağırlığı üzerine etkisinin önemli (p[0.05) olduğu belirlenmiştir. Saanen x Kıl (F1) melezi ve Kıl keçi oğlakların günlük canlı ağırlık artışları sırasıyla; doğum-30. gün 175.49±3.07 ve 157.57±7.41 gr, doğum-75. gün 176.21±2.83 ve 163.29±6.61 gr olarak bulunmuştur. Saanen x Kıl (F1) melezi ile Kıl keçi oğlakların incelenen her iki dönemdeki canlı ağırlık artışları üzerine genotip, doğum tipi, cinsiyet ve ana yaşı etkisinin önemli (p[0.05) olduğu tespit edilmiştir.Saanen x Kıl (F1) ve Kıl keçi oğlaklarının 30. gün vücut ölçüleri sırasıyla cidago yüksekliği 44.18±0.24 ve 44.80±0.47 cm, vücut uzunluğu 36.47±0.29 ve 38.40±0.67 cm, kürekler arkası göğüs genişliği 8.34±0.08 ve 7.95±0.19 cm, göğüs derinliği 15.87±0.09 ve 15.93±0.23 cm, göğüs çevresi 47.70±0.23 ve 47.65±0.59 cm, but çevresi 36.46±0.25 ve 38.46±0.56 cm, ön incik çevresi 6.47±0.05 ve 6.88±0.09 cm olarak tespit edilmiştir. 30. gün vücut ölçülerinden, vücut uzunluğu, kürekler arkası göğüs genişliği, but çevresi, ön incik çevresi üzerine genotipin etkisi önemli (p[0.05), cidago yüksekliği, göğüs derinliği, göğüs çevresi üzerine etkisi önemsiz (p]0.05) olarak bulunmuştur. Doğum tipinin yalnızca vücut uzunluğu üzerine etkisi önemsiz (p]0.05) bulunurken cinsiyet faktörünün göğüs derinliği ölçüsü haricinde diğer vücut ölçüleri üzerine etkisi önemli (p[0.05), ana yaşının ise 30. gün vücut ölçüleri üzerine etkisinin önemsiz olduğu (p]0.05) bulunmuştur.Saanen x Kıl (F1) ve Kıl keçi oğlakların 75. gün vücut ölçüleri sırasıyla cidago yüksekliği 54.23±0.33 ve 51.89±0.55 cm, sağrı yüksekliği 54.97±0.34 ve 53.68±0.56 cm, vücut uzunluğu 46.75±0.36 ve 45.66±0.71 cm, kürekler arkası göğüs genişliği 10.39±0.09 ve 9.86±0.23 cm, göğüs derinliği 19.61±0.10 ve 18.61±0.34 cm, göğüs çevresi 57.41±0.27 ve 55.59±0.78 cm, but çevresi 44.41±0.29 ve 45.00±0.76 cm, ön incik çevresi 7.16±0.04 ve 7.09±0.13 cm olarak tespit edilmiştir. Cidago yüksekliği, kürekler arkası göğüs genişliği, göğüs derinliği ve göğüs çevresi üzerine genotipin etkisinin önemli (p[0.05) olduğu bulunurken doğum tipinin 75. gün vücut ölçüleri üzerine etkisinin önemli olduğu belirlenmiştir (p[0.05). Cinsiyetin ise kürekler arkası göğüs genişliği üzerine etkisi önemsiz (p]0.05), diğer ölçüler üzerine etkisi önemli (p[0.05), incelenen diğer faktör olan ana yaşının ise sadece ön incik çevresi üzerine etkisinin önemli (p[0.05) olduğu bulunmuştur...
