Kişniş (Coriandrum sativum L.) ve rezene (Foeniculum vulgare Mill.) bitkilerinde fenolojik, morfolojik ve bazı teknik özellikler üzerinde çalışmalar / Arzu Karaca; Danışman Kudret Kevseroğlu.

Abstract

Bu çalışma, Samsun ekolojik şartlarında,kişniş (Coriandrum sativum L.) ve rezene (Foeniculum vulgare Mill.) bitkilerinin fenolojik,morfolojik ve bazı teknik özelliklerini saptamak amacıyla,1996 ve 1997 yıllarında yürütülmüştür. Çalışmada, Erzurum (büyük ve küçük), Burdur, Tokat, Hatay, Uşak, Çarşamba ve Kıbrıs orijinli kişniş meyveleri ile Hatay ve Denizli orijinli rezene meyveleri kullanılmıştır. Orijinler arasında; çiçeklenme süresi, bitki boyu, sap kalınlığı, meyve verimi, 1000 meyve ağırlığı, uçucu yağ oranı, uçuucu yağ verimi özellikleri bakımından farklılıklar incelenmiştir. Çalışmadan elde edilen sonuçlar aşağıdaki şekilde özetlenmiştir: 1. Denemede ilk yıl ekimden 14 gün sonra, ikinci yıl 12 gün sonra çıkış görülmüştür. Optimum çiçeklenme süresi ise şöyle tespit edilmiştir. Kişniş orijinleri:Erzurum (büyük);38 gün (1996), 55 gün(1997),Kıbrıs;51 gün(1996),62 gün(1997), Hatay;48 gün (1996), 62 gün (1997),Çarşamba,Tokat;59 gün(1996),65 gün (1997),Erzurum(küçük) ;62 gün (1996), 65 gün(1997), Burdur;67 gün (1996),65 gün (1997), Uşak;67 gün (1996), 67 gün (1997).Rezene Orijinleri: Hatay;60 gün (1996), 71 gün (1997), Denizli;63 gün (1996), 71 gün (1997). 2. Çarşamba orijinli kişniş bitkileri ana sapta sayvan başına en yüksek tohum bağlama oranına (%64.7) sahip olmuştur. Erzurum Orjinliler ise diğerlerine göre daha az oranda tohum bağlamışlardır. Hatay ve Denizli orijinli rezenelerde ise %43-44'dür. 3. İki yılın ortalaması olarak, en yüksek bitki boyu Burdur orijinli (74 45 cm) kişniş bitkileri ile Hatay orijinli (70.73 cm) rezenelerden elde edilmiştir. 4. İki yılın ortalamalarına göre, en kalın saplı, Erzurum küçük (0.42 cm) kişniş ve Denizli (0.61 cm) rezenesidir. 5. İki yılın sonuçlarına göre, 1000 meyve ağırlığı bakımından ilk sırayı Hatay orijinli kişniş (11.7 g) ve yine Hatay orijinli rezene (7.3 g) bitkileri almıştır. 6. En yüksek uçucu yağ oranı, Çarşamba orijinli kişnişler (%0.89) ile Hatay (%2.43) orijinli rezenelerde tespit edilmiştir. 7. İki yılın ortalamalarına göre, en yüksek meyve verimi Çarşamba orijinli kişnişler (197.9 kg/da) ile Denizli (52.83 kg/da) orijinli reezenelerden elde edilmiştir. 8. Uçucu yağ verimi, Çarşamba kişnişinde (1757.02 ml/da) ve Denizli rezenesinde (1221.64 ml/da) en yüksek olmuştur.