Çeltiğin verim, verim unsurları ile bazı kalite karakterlerine ekim yöntemi ve bitki sıklığının etkileri üzerine bir araştırma / İsmail Sezer; Danışman Coşkun Köycü.

Abstract

Bu araştırma 1990 ve 1991 yıllarında Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsüne ait deneme arazilerinde kurulmuş ve yürütülmüştür.Denemede iki çeltik çeşiti (Ribe ve Krasnadorski-424), iki ekim yöntemi (serpme ve fideleme) ve beş bitki sıklığı kullanılmıştır.Serpme ekimde metrekareye 20, 300, 400, 500 ve 600 tohum atılmış ve fideleme ekim yönteminde 20*10, 25*10, 30*10,35*10 ve 40*10 cm sıra arası ve sıra üzeri mesafelerinde her ocağa 3-4 fide gelecek şekilde, metrekareye 200,170,140,110 ve 80 fide dikilmiştir.Deneme dört tekrarlamalı olarak "Bölünen Bölünmüş Parseller" deneme desenine göre yürütülmüştür.1990 yılında 14 mayısta ve 1991 yılında da 19 mayısda serpme ekim ve fide temini içinde yastıklara ekim yapılmıştır.Özel yastıklarda yetiştirilen fideler 1990 yılında 25-27 haziran ve 1991 yılında 1-3 Temmuz tarihlerinde tarladaki parsellere göçertilmiştir.Bu tarihler bölgede II.ürünün ekim yapılma tarihlerine denk gelmektedir.Serpme ve fideleme ekim yöntemlerinde, bitki sıklıklarının artışı, bitki başına kardeş sayısını azaltmıştır.serpme ekimde en fazla bitki başına kardeş sayısı metrekareye 200 tohum atıldığında fidelemede ise metrekareye 80 fide şaşırtıldığında sayılmıştır.Metrekarede salkım sayıları, serpme ve fideleme ekim yöntemlerinde ekim / dikim sıklıklarının artışına bağlı kalarak artış göstermiştir.Serpme ekimde metrekarede en fazla salkım sayısı, metrekareye 600 tohum atılan parsellerde (453.6 adet) sayılırken, fideleme ekim yönteminde metrekareye 200 fide şaşırtılan parsellerde (384.2 adet) sayılmıştır.Serpme ekim yönteminde birim alana atılan tohum miktarının artışı, bitki boyunun artmasına neden olurken, fideleme ekim yönteminde metrekareye şaşırtılan fide sayısının artışı bitki boyuna etkili olmamıştır.Serpme ekimde en uzun boylu bitkiler metrekareye 600 tohum atılan parsellerde (117.9 cm) ölçülmüştür.Bin tane ağırlığı serpme ekimde bitki sıklıklarının artışı ile önemli ölçüde etkilenirken, fideleme ekimde etkilenmemiştir.Serpme ekimde en yüksek bin tane ağırlığı metrekareye 200 tohum atılan parsellerde (33.4 gr) tartılmıştır.Serpme ve fideleme ekimde uygulanan sıklıkların artışı, hektolitre ağırlığı, ham protein oranı, amiloz oranı ve kırıklı randıman yüzdelerini etkilememiştir.Çeltik verimi yönünden, serpme ve fideleme ekim/ dikim sıklıklarının artışının etkisi önemli olmuştur.Serpme ekimde en fazla çeltik verimi metrekareye 500 tohum atıldığında (733.4 kg/da); fideleme ekim yönteminde ise metrekareye 190 fide şaşırtıldığında (805.5 kg/da alınmış olup, aynı sonuçlar dekara pirinç veriminde de söz konusu olmuştur.