Haşhaş (Papaver somniferum L.) genotiplerinde ekim sıklığı ile azotlu gübrelemenin tarımsal ve kalite üzerine etkileri / Birsen Sağlam Karabük ;Danışman Kudret Kevseroğlu
Abstract
Bu çalışma haşhaşta ekim sıklığı, genotip ve uygun azotlu gübre dozunun belirlenmesi amacıyla, Amasya ili ekolojik koşullarında Merzifon ilçesi Yalnız Köyünde 2009-2010 ve 2010-2011 yılları vejetasyon döneminde yürütülmüştür. Çalışmada iki ekim sıklığı (ES1: m2’de yaklaşık 25 bitki, ES2: m2’de 16 bitki), dört haşhaş genotipi (Zafer Yolu, Tınaz Tepe, Ofis 3 ve Yerel hat) ve dört azotlu gübre dozu (0, 6, 12 ve 18 kg/da) kullanılmıştır. Çalışma, şerit şerit parseller deneme desenine göre kurulmuştur. Ana parsellerde ekim sıklığı, alt parsellerde azotlu gübre dozu ve alt alt parsellerde ise genotipler yer almıştır.Araştırmada çıkış, çiçeklenme, kapsül olgunlaşma süresi, bin dane ağırlığı, bitki boyu, dal sayısı, bitki başına kapsül sayısı, sap kalınlığı, kapsüldeki tohum ağırlığı, kapsüldeki tohum sayısı, kapsül indeksi, kapsüldeki tepecik sayısı, tohum ve kapsül verimi tespit edilmiştir. Ayrıca kalite ve özelliklerden olan ham protein, ham yağ, morfin, tebain, kodein, oripavin, noskapin ve papaverin oranı incelenmiştirAraştırma sonuçlarına göre ekimden itibaren çıkış süresi 11-15 gün içerisinde olmuştur. Çiçeklenme ve kapsül olgunlaşma süreleri ise çıkıştan itibaren ele alınmıştır. Buna göre çiçeklenme süresi 195-210 gün, kapsül olgunlaşma süresi 250-255 gün arasında gerçekleşmiştir. Bitki boyu 107-142 cm, dal sayısı 2.03-2.73 adet, bitki başına kapsül sayısı 2.002-2.708 adet, sap kalınlığı 11.72-16.20 mm, kapsül indeksi 0.906-1.361, kapsüldeki tepecik sayısı 12.01-13.15 adet, bin dane ağırlılığı 0.434-0.451 g, kapsüldeki tohum ağırlığı 4.123-5.654 g, kapsüldeki tohum sayısı 8178-13967 adet, tohum verimi 76.53-161.11 kg/da, kapsül verimi 67.22-134.30 kg/da, ham protein %1 5.69-19.12, ham yağ % 45.76-53.72, morfin % 0.312-0.817, tebain % 0.035-0.147, kodein % 0-0.078, oripavin % 0-0.016, noskapin % 0- 0.439 ve papaverin oranları % 0- 0.029 arasında değişmiştir.
