Samsun ilinde tarıma dayalı sanayinin geliştirilmesi üzerine bir araştırma / Bekir Mazgal; Danışman Mehmet Bozoğlu

Abstract

Araştırmanın temel amacı, Samsun İli'ndeki tarıma dayalı sanayi işletmelerinin genel yapısı, sorunları ve geliştirilebilme olanaklarının ortaya konulmasıdır. Araştırmanın verileri, tam sayım yöntemine göre 59 tarıma dayalı sanayi işletmesinden yüz yüze yapılan anketler yoluyla elde edilmiştir. Araştırma bulguları, her bir alt sektör için ve genel olarak değerlendirilmiştir. Sadece öz sermayeleri ile yatırımda bulunan işletmelerin oranı %75 iken, işletme kredisi kullananların oranı %22'dir. Ortalama 23 kişinin istihdam edildiği işletmelerde, kalifiye eleman bulmada sıkıntılar yaşanmaktadır. Faaliyetlere göre işletmelerin kapasite kullanım oranı %17,4 ila %79,2 arasında değişmektedir. Çok iyi teknolojiye sahip olan işletmelerin oranı %8,5, Ar-Ge çalışmalarında bulunanların oranı ise %15,3'dür. Aynı sektördeki diğer işletmelerle iş birliği yapanların oranı %25,4'dür. İşletme giderlerinin %95,3'ünü ham madde giderleri oluşturmaktadır. İşletmeler geneline göre ürünün ancak %10,3'ü dış pazarlara ihraç edilmiştir. İşletmecilerin devletten sigorta primleri ve vergilerin azaltılması ve elektrik fiyatlarının düşürülmesi şeklinde beklentileri bulunmaktadır. Samsun'da tarıma dayalı sanayinin geliştirilebilmesi için; ülkede siyasi ve ekonomik istikrarın sağlanması, reel faiz oranlarının düşürülmesi, enerji fiyatlarında indirim yapılması ve sözleşmeli yetiştiriciliğin teşvik edilmesi gerekli görülmektedir. Bununla birlikte, işletmelerin teknoloji transferine yatırım yapmaları, yapısal sorunlarının çözümlenmesi, işletmeler arasında dikey bütünleşme ve iş birliğinin sağlanması daha hızlı gelişmelerine ve piyasalarda rekabet güçlerinin artmasına yardımcı olabilecektir.