Samsun ilinde süs bitkileri yetiştiriciliği yapan işletmelerde üretim etkinliği, karlılık durumu ve pazarlama yapısı / Tuğba Cebeci; danışman Vedat Ceyhan

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Samsun ilinde süs bitkileri yetiştiriciliği yapan işletmelerin üretim etkinliğini ölçmek ve işletmelerin kârlılık durumu ile pazarlama yapısını ortaya koymaktır.Araştırmada kullanılan veriler, 2008–2009 üretim dönemine ait olup, süs bitkisi yetiştiriciliği yapan 21 işletmeden, anket yoluyla toplanmıştır. Süs bitkileri işletmelerinin üretim etkinliğinin ölçülmesinde Veri Zarflama Yöntemi kullanılmıştır. İşletmeler, cluster analizi sonuçlarına göre kesme çiçek ağırlıklı süs bitkisi yetiştiren işletmeler ile iç ve dış mekan süs bitkisi yetiştiren işletmeler olmak üzere iki gruba ayrılmıştır. Araştırma sonuçları, iç ve dış mekan süs bitkisi yetiştiren işletmelerin, kesme çiçek ağırlıklı süs bitkisi yetiştiren işletmelere göre daha kârlı olduğunu göstermiştir. İncelenen işletmelerde kiralama suretiyle arazi kullanımının yaygın olduğu tespit edilmiştir. Pazarlama yapısına bakıldığında, dış mekan süs bitkileri yetiştiren işletmelerde üretimin büyük çoğunluğunun doğrudan tüketiciye, kesme çiçeklerin ise kooperatifler aracılığıyla pazarlandığı görülmüştür.Etkinlik analizi sonuçları, kesme çiçek ağırlıklı süs bitkisi yetiştiren işletmelerde teknik etkinlik, kaynak dağıtım etkinliği ve ekonomik etkinliğin sırasıyla 0,85, 0,66 ve 0,56 olduğunu göstermiştir. İç ve dış mekan süs bitkisi yetiştiren işletmelerde ise teknik etkinlik 0,99, kaynak dağıtım etkinliği 0,75 ve ekonomik etkinlik 0,74 olarak bulunmuştur. Etkin olmayan kesme çiçek ağırlıklı süs bitkisi yetiştiren işletmeler üretimde hiçbir azalma olmaksızın girdilerini %15 oranında, iç ve dış mekan süs bitkisi yetiştiren işletmeler ise %1 oranında azaltabileceklerdir. Mevcut teknoloji ve girdi fiyatları dikkate alındığında inceleme alanındaki işletmelerin yanlış girdi kombinasyonuyla üretim yaptığı görülmüştür.Süs bitkileri yetiştiriciliğinin teknik yönüne ağırlık veren yayım çalışmaları ile çiftçi eğitim programlarının düzenlenmesi ve incelenen işletmelerin piyasa koşullarını daha yakından takip etmeleri süs bitkileri işletmelerinin etkinliğini artırabilecektir.