Artemisia santonicum L. bitkisinin hipoglisemik etkisinin incelenmesi / Ayhan Gürdal; Danışman Halil Korkmaz.

Abstract

Artemisia santonicum L.(A.fragrans wild,A.maritima L.)(deniz tavşanı,kokulu tavşan) 60 cm yükseklikte yaprakları tüylü,çalı görünüşünde , çok yıllık bir bitkidir. Deniz kenarlarındaki kkumluklarda ve tuzlu topraklarda bol miktarda yetişir. Kuzey-Batı ve Orta Anadolu'da bulunur. Uçucu yağ,reçine ve santonin içerir. Çiçek durumları infusyon(%2-3)halinde ,iştah açıcı , kuvvet verici ,kurt düşürücü ve şeker hastalığına karşı kullanılmaktadır. Bafra yöresinden Eylül-Ekim aylarında toplanan bitkinin tomurcuk ve çiçekli kısımları gölgede kurutuldu.Kuru örnekten hazırlanan sulu ekstrakt 40°C vakumda buharlaştırılarak %18.24 'lük sulu ekstre elde edildi. Bu çalışmada Artemisia santonicum L. bitkisinin normoglisemik ve alloxan - diabetik tavşanlarda kan şeker düzeyine etkisi incelendi. Bu amaçla 2-3 kg ağırlığındaki normoglisemik tavşanlar 6 şarllı iki gruba ayrıldı. Test grubuna sulu ekstre 2 ml/kg (0.42g/kg)kontrol grubuna ise serum fizyolojik ağızdan verildi. Kan örnekleri birer saat ara ve altı saat süreyle alındı. Bu çalışmadan 2 ay sonra normoglisemik tavşanlar test grubu ve kontrol grubu olmak üzere 6 şarlı iki gruba ayrıldı. Tavşanların kan şeker düzeyleri % 300-500 mg olacak şekilde 150 mg/kg alloxan monohidrat kulaktan enjekte edildi. 48 saat sonra test grubuna sulu ekstre 2ml/kg (0.42 g/kg) kontrol grubuna ise serum fizyolojik ağızdan verildi. Kan örnekleri barer saat ara ve altı saat süreyle alındı. Normoglisemik ve alloxan - diabetik tavşanların kan şeker düzeyleri Glikoz Oksidaz metodu ile tayin edildi. Test ve kontrol grupları arasındaki farklılıkların değerlendirilmesinde student -t-testi kullanıldı. Artemisia santonicum L. sulu ekstresiyle beslenen normoglisemik ve alloxan -dizbetik tavşanların kan şeker düzeyinde önemli bir düşüş (%30 ve %20 ) gözlendi.Glikoz seviyesindeki düşme zamana bağlı olup, en yüksek düşüş ekstre verildikten 6 saat sonra gözlendi. Kontrol grubunun kan şeker düzeyinde anlamlı değişme olduğu gözlenmedi.