Asetilsalisilhidroksamik asidin bazı geçiş metal komplekslerinin sentezi ve özelliklerinin belirlenmesi / Fatih Yılmaz; Danışman Veysel T. Yılmaz.

Abstract

Bu çalışmada hidroksamik asitlerin yeni bir üyesi olan aseetilsalisilhidroksamik asit ve bu asitin Co(II), Ni(II), Cu(II) ve Zn(II) kompleksleri sentezlenerek spektroskopik ve termik özellikleri incelendi. Asetilsalisilhidroksamik asit salisilhidroksamik asidin asetillenmesiyle elde eildi ve yapısı elementel analiz IR, UV-VIS, NMR spektroskopisi yöntemleriyle aydınlatıldı.Ayrıca asitlik sabiti (Ka) belirlendi. Metal kompleksleri metal tuzları ve ligantı (asetilsalisilhidroksamik asit) içeren çözeltinin pH'ı sodyum bikarbonat çözeltisiyle pH=5.5-6.0'ya getirilerek hazırlandı. Komplekslerin manyetik duyarlıkları ölçülerek spin manyetik momentleri hesaplandı. Co(II),Ni(II) ve Cu(II)komplekslerinin paramanyetik Zn(II)kompleksinin ise diyamanyetik olduu belirlendi. Komplekslerin elementel analiz IR ve UV-VIS çalışmaları yapıldı.Bu çalışmalar sonucuna Ni(II) kompleksinin oktahedral, Co(II),Cu(II),Zn(II) komplekslerinin ise tetrahedral geometriye sahip oldukları bulundu. Metal :ligant oranının Ni(II)kompleksinde 1:2, Co(II), Cu(II) ve Zn(II)komplekslerinde 1:1 olduğu ve bir mol ligant yanında bir mol da hidrokso ligantı içerdikleri belirlendi. Kompleslerinin IR spektrumlarında liganta ait karbonil piklerinin frekanslarındaki değişmelere bakılarak ligantın üç dişli bir ligant olarak davrandığı sonucuna varıldı.Komplekslerin termik davranışları TG, DTG ve DTA teknikleri incelendi. Bu çalışmalar sonucunda hidrat suyu içeren komplekslerin ööncelikle hidrat sularını kaybettikleri daha sonra da Co(II) ve Zn(II)komplekslerinden birer mol asetaldehit Ni(II) kompleksinden de bir mol ligantın ayrılmasıyla kararlı bir ara ürünün oluştuğu belirlendi. Bu ara ürünlerin de yüksek sıcaklıklarda metal oksitleri oluşturmak üzere bozunduğu belirlendi.Cu(II)kompleksi için bozunma basamaklarının birbirine çok yakın olması nedeniyle bir bozunma mekanizması önerilemedi. Co(II),Ni(II) ve Zn(II) komplekslerinden 195°C meydana gelen kararlı ürünlerin yapısı IR spektrokopisi manyetik duyarlılık ölçümleri ve elementel analiz çalışmalarıyla aydınlatıldı.Bozunma basamaklarının kinetik analizi jeres düzeltmeli freeman ve caroll metodu ile yapılarak aktivasyon enerjileri ve reaksiyon dereceleri hesaplandı. Buna göre dehidrasyon basamaklarının birinci dereceden diğer basamaklarında sıfırıncı dereceden olduğu belirlendi.