Akriloil ve azo grubu içeren bazı kaliks[4] aren bileşiklerinin eldesi ve spektroskopik özelliklerinin incelenmesi / Sevil Özkınlı; Danışman Hasan Kocaokutgen

Abstract

Bu çalışmada akriloil ve/veya azo grubu içeren kaliks[4]aren bileşiklerinin eldesi gerçekleştirildi. Birinci basamakta, p-tert-bütilfenol ve formaldehitin kondenzasyonu sonucu p-tert-bütilkalis[4]aren elde edildi. İkinci basamakta AlCl3 ile ters Friedel-Crafts tepkimesi sonucunda tert-bütil gruplarının uzaklaştırılması ile kaliks[4]aren elde edildi. Elde edilen p-tert-bütilkaliks[4]arenin ve kaliks[4]arenin inert atmosferde önce metalik sodyum ve daha sonra akriloil klorür ile sırasıyla 1:1, 1:2, 1:3 ve 1:4 oranında etkileştirilmesi sonucunda akriloil türevli bileşikler elde edildi. p-Nitroanilinin diazonyum tuzu ile kaliks[4]arenin susuz ortamda 1:1, 1:2, 1:3 ve 1:4 oranında kenetlenmesi sonucunda azo gruplu kaliks[4]aren bileşikleri sentezlendi. Azo gruplu bileşiklerinin akriloil türevleri, azo gruplu kaliks[4]aren bileşiklerinin inert ortamda önce metalik sodyum ve daha sonra akriloil klorür ile sırasıyla 1:1, 1:2, 1:3 ve 1:4 oranında etkileştirilmesinden elde edildiler. Elde edilen bileşiklerin yapklerinin X-ışını tek kristal kırınımı yöntemi ile yapıları aydınlatıldı. Kaliks[4]aren bileşiklerin termik davranışları ise TG, DTG ve DTA teknikleri ile incelendi. Elde edilen UV-VIS spektrumlarından azo gruplu ve akriloil türevli bileşiklerin CHCl3, etil alkol ve DMF içerisinde çekilen spektrumlarında sırasıyla 349-476 nm, 353-488 nm ve 394-510 nm arasında soğurma piklerinin varlığı belirlendi. Azo gruplu bileşiklerin azo tautomer yapısında bulunduğu tespit edildi. 5,11,17,23-tetra-t-Bütil-25,27-bis(akriloiloksi)-26,28-dihidroksikaliks[4]aren bileşiğinin X ışını tek kristal kırınımı verileri ile iki simetri merkezine sahip 1,3-karşılıklı konformasyon yapısında bulunduğu anlaşıldı. 25,27-Bis(akriloiloksi)-26,28-dihidroksi-kaliks[4]aren bileşiğinin yapılan X-ışını tek kristal çalışmaları sonucunda ise koni konformasy yapının, 0,5 mol toluen bulundurduğu ve molekül içi O-H????O hidrojen bağı ile yapının kararlı halde olduğu tespit edildi.Anahtar Kelimeler: Kaliks[4]aren, azo bileşikleri, p-tert-bütilkaliks[4]aren, akriloil klorür, azo-hidrazon tautomerisi