Bazı sülfamitlerin sentezinde mikrodalga kullanımı / Aliye Gediz Ertürk ; Danışman Yunus Bekdemir
Özet
Çalışmamızda klasik yöntemlerle uzun sürede ve düşük verimle sentezlenen halkalı ve açık yapılı bir seri sübstitüe sülfamit türevi, farklı mikrodalga sentez yöntemleri kullanılarak sentez edilmiştir. Bu amaçla ev tipi bir mikrodalga fırına reaksiyonun ilerleyişini izlemek için kamera takılmış ve bir geri soğutucu sistem eklenerek modifiye edilmiştir.Sülfamitlerin reaksiyon sürerli ve verimleri göz önüne alınarak klasik ve mikrodalga ısıtma karşılaştırılması yapılmıştır.Klasik ısıtmayla % 6 verimlerle sentezlenen 4-Kloro 1H,3H-2,1,3-benzotiyadiazolin-2,2-dioksit (III), mikrodalga ısıtmayla 7 kat daha hızla % 74 verimle sentezlenmiştir.Altı üyeli halkalı alifatik bir sülfamit olan 3,4,5,6-Tetrahidro-2H-1,2,6-tiyadiazin-1, 1-dioksit (V) klasik olarak % 23 verimle 20 saatte sentezlenirken, mikrodalgada aynı verime yaklaşık 500 kat daha kısa sürede ulaşılmıştır.İmino yan grubuna sahip bir seri halkalı sülfamit de sentezlenmiştir.Bu bileşiklerden 3-imino-4-fenil-1,2,5-tiyadiazolidin-1, 1-dioksit (XII) klasik sentez süresine göre 720 katlık kısalma ile %100 verimle elde edilmiştir.Sülfamit ve benzil reaksiyonu ile elde edilen 3,4-Difenil-1,2,5-Tiyadiazol-1,1-dioksit (XIII) 144 kat daha hızla ve %66 verimle elde edilmiştir.Simetrik yapıdaki alkil ve aril sülfamitlerde (XIV-XX) ise reaksiyon hızı 60-80 katlık hız artışına karşılık %80-97 aralığında da verimlere çıkarılmıştır.Verimde ve hızda elde edilen bu çarpıcı artışların iki temel sebebi olduğu düşünülmektedir.İlki mikrodalgaların hızlı ısıtması ve çözücülerin gecikmiş kaynama noktalarıyla ortaya çıkan termal etkilerden kaynaklanmaktadır.Diğeri ise özellikle polar geçiş durumlarındaki ve sterik ya da elektronik sebeplerle yüksek enerjili geçiş durumuna sahip reaksiyonlarda mikrodalgaların seçici ve etkin absorpsiyonuna dayanmaktadır.Bu çalışmada sülfamit türevlerinin sentezinde kullanılan mikrodalga ısıtmanın klasik ısıtmadan farklı bir etkiye sahip hızlı ve yüksek verimli sentez imkanı sağlayan bir yöntem olduğu görülmüştür.
