Bazı bir, iki ve üç boyutlu ÇMR deneylerinin çarpım işlemci kuramıyla incelenmesi / Özden Tezel; Danışman Azmi Gençten.

Abstract

Çarpım işlemi tekniği zayıf bağlaşımlı spin sistemleri için çok puslu ÇMR(Çekirdek Magnetik Rezonans) deneylerinin analitik olarak tamamlanmasında yaygın olarak kullanılmaktadır. Çarpım işlemci tekniğinde r.f. (radyo frekans) puls, kimyasal kayma ve spin-spin bağlaşım Hamiltonienlerinin çarpım işlemcileri üzerine etkisi kolayca elde edilebilir.Bu çalışmanın birinci kısmında IS(I=1/2,S=1) spin sistemi için IySy² ve IxSy² çarppım işlemcileri üzerine spin-spin bağlaşım Hamiltonienninin etkisi elde edilmiştir. Çalışmanın ikinci ve üçüncü kısımlarında çarpım işlemci tekniği kullanılarak CHn ve CDn grupları (n=1,2,3) için 13C Spin-yankı J-modülasyon ve SEMUTÇMR spektroskopisinin analitik olarak incelenmesi yapılmış ve daha sonra CHn ve CDn (n=0,1,2,3) lerden gelen 13C ÇMR sinyallerinin deneysel olarak ayırdedilmesi tartışılmıştır. Bulunan kuramsal sonuçlar deneysel sonuçlarla karşılaştırılmıştır. Bazı durumlarda spektrumların üst üste binmelerinden dolayı İki boyutlu J-çözümlü ÇMR spektrumlarının analizi oldukça zorolmaktadır. Dördüncü kıksımda bu problemi çözmek için SEMUT ve İki boyutlu J-çözümlü puls dizileri birleştirilerek yeni bir puls dizisi ilk defa bu çalışmada geliştirilmiştir. Bu puls dizisi İki boyutlu SEMUT J-çözümlü olarak isimlendirilmiştir. İki boyutlu SEMUT J-çözümlü ÇMR spektroskopisi çarpım işlemci tekniği kullanılarak ISn(I=1/2, S=1/2; n=1,2,3)sp0in sistemi için analitik olarak incelenmiştir. İki boyutlu SEMUT J-çözümlü ÇMR spektroskopilerinin SİB (Serbest İndüksiyon Bozunması) sinyalleri ve sinyal şiddet dağılımları belirlenmiştir. ISn Kn(n=1,2,3 , m=1,2,3) spin sistemlerinde I çekirdeği S ve K çekirdeklerinin her birisiyle de spin-spin bağlaşımına sahipse farklı kimyasal çevrelerdeki I çekirdeklerinin ÇMR sinyallerinin üst üste binmelerinden dolayı spektrumların ayırdedebilmeleri çok zor olmaktadır. Bu yüzden kimyasal kaymayı bir eksende ve iki ayrı çekirdekle spin-spin bağlaşımlarını da iki ayrı eksende gözleyebilmek için "farklı çekirdekli üç boyutlu J-çözümlü ÇMR spektroskopisi" kullanılmaktadır. Çalışmanın beşinci kısmında ISnKm(I=1/2, S=1/2, K=1/2;n=1,2,3, M=1,2,3),(I=1/2, S=1/2, K=1;n=1,2,3, m=1,2,3) ve (I=1/2, S=1, K=1;n=1,2,3, m=1,2,3) spin sistemlerinde çarpım işlemci tekniği kullanılarak üç boyutluJ-çözümlü ÇMR spektroskopisi deneyi için SİB sinyallerini temsil eden İz(Iya8) değerleri hesaplanmış ve şiddet dağılımları belirlenmiştir.