Karadeniz bölgesinden alınan değişik özellikteki bazı topraklarda fosfor adsorpsiyonu / Özcan Çoluk; Danışman Fethi Bayraklı

Abstract

Bu çalışmada, Karadeniz Bölgesinin Bafra Ovası, Ilgaz ve Merzifon'dan alınan değişik fiziksel ve kimyasal özelliklere sahip toprak örneklerinin fosfor adsorpsiyon kapasiteleri belirlenmiştir. Araştırmada kullanılan 5 adet toprak örneğinin fosfor adsorpsiyon izotermleri Langmuir ve Freundlich izotermlerine göre hesaplanarak Langmuir parametreleri olan b (adsorpsiyon maksimumu) ve k (adsorpsiyon enerjisi değişimi) değerleri ile Freundlich izotermleri ile ilgili parametreler olan K (adsorpsiyon kapasite faktörü) ve n (adsorpsiyon intensite faktörü) belirlenmiştir. Toprak örneklerinin Langmuir izotermleri kullanılarak hesaplanan adsorpsiyon kapasitelerine ait adsorpsiyon maksimumları (b değerleri) sırasıyla -256.41, 208.33, 185.18, 59.17 ve 138.88 mgP/kg olarak bulunmuştur. Bu örneklere ait k (adsorpsiyon enerjisi değişkeni) değerleri ise sırasıyla - 0.016, 0.227, 0.540, 0.052 ve 0.196 olarak hesaplanmıştır. Üzerinde çalışılan toprakların Freunlich parametrelerinden n (adsorpsiyon intensite faktörü) değerleri sırasıyla 0.854, 1.543, 2.263, 2.23 ve 1.88 olarak bulunmuştur. Bir başka Freundlich parametresi olan K (adsorpsiyon kapasite faktörü) değerleri ise sırasıyla 3.515, 39.17, 59.92, 7.259 ve 26.07 olarak hesaplanmıştır. Toprakların bazı fiziksel ve kimyasal özelliklerinin adsorpsiyon üzerinde etkili olduğu gözlenmiştir. Özellikle killi topraklarda fosfor adsorpsiyonu yüzde oranlarının yüksek olduğu belirlenmiştir.Deneysel sonuçlardan hareket edilerek üzerinde çalışılan toprakların belirlenen Langmuir ve Freunlich fosfor adsorpsiyon parametreleri kullanılarak denge fosfor konsantrasyonu ile katı fazda tutulan fosfor başka bir ifade ila toprak suyunda çözünür halde kalan fosfor miktarları matematiksel olarak değerlendirilebilecektir.